[NBP - monety Nordic Gold]
Kategoria: Kategorie > Monety Nordic Gold - 2 zł
Moneta obiegowa 2 zł - Zamki i Pałace w Polsce :
Radzyń Podlaski, 1999 Nominał: 2 zł Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły Średnica: 27,00 mm Waga: 8,15 g Wielkość emisji:
450.000...
Pełen opis produktu '2 zł, Zamki i Pałace w Polsce: Radzyń Podlaski, 1999' »
Moneta obiegowa 2 zł - Zamki i Pałace w Polsce : Radzyń Podlaski,
1999
Nominał: 2 zł
Metal: stop CuAl5Zn5Sn1
Stempel: zwykły
Średnica: 27,00 mm
Waga: 8,15 g
Wielkość emisji: 450.000 szt.
Data emisji monety: 1999 r.
Moneta obiegowa Nordic Gold przedstawiająca Pałac Potockich w
Radzyniu Podlaskim.
Awers monety: Wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej
Polskiej, ujęty w kole z lilijkami. Po bokach orła oznaczenie roku
emisji: 1999. W otoku napis: RZECZPOSPOLITA POLSKA ZŁ 2 ZŁ. Pod
lewą łapą orła znak mennicy: MW.
Rewers monety: Wizerunek pałacu Potockich w Radzyniu Podlaskim.
Poniżej heraldyczna kompozycja rzeźbiarska oraz napis: RADZYŃ
PODLASKI. U góry półkolem napis: PAŁAC POTOCKICH.
Na boku napis: Narodowy Bank Polski
Projektant awersu monety: Ewa Tyc-Karpińska
Projektant rewersu monety: Robert Kotowicz
Pałac Potockich w Radzyniu Podlaskim
Decyzja o budowie pałacu zapadła w drugiej połowie lat
czterdziestych XVIII w., a w końcu lat pięćdziesiątych – pałac był
gotowy. Zbudowany jest w kształcie podkowy: od głównego korpusu
stanowiącego główną część budowli biegną w kierunku południowym, po
stronie wschodniej i zachodniej, dwa skrzydła. Korpus główny i oba
skrzydła okalają dziedziniec, zamknięty od strony południowej murem
i żelazną, rzeźbioną bramą. W środkowej części obu skrzydeł
znajdują się bramy wyjazdowe, z gestem zachęcającym gości do
zwiedzania pałacu, nad nimi zbudowane zostały pięknie
zaprojektowane wieże. Tutaj architekt umieścił emblematy herbów:
Brochwicz (herb Kątskich) i Pilawa (herb Potockich) oraz figuralne
rzeźby Redlera. Bardzo bogatą dekorację posiada środkowa część
pałacu od strony dziedzińca, którego centralnym punktem są dwa
rokokowe kartusze z inicjałami MK oraz EP (Maria Kątska i Eustachy
Potocki). Projekt budowy pałacu wykonał architekt włoskiego
pochodzenia Jakub Fontana. Pochodził on z rodziny od wielu lat
związanej z Polską i zasłużonej dla polskiego budownictwa
świeckiego i sakralnego. Malowaniem wnętrz radzyńskiego pałacu
zajmował się malarz Jan Bogumił Plersch, natomiast rzeźby
dekorujące poszczególne elementy pałacu wykonał śląski rzeźbiarz
Jan Chryzostom Redler. Przy wykonywanej sztukaterii i pomocniczych
pracach dekoratorskich projektowanych przez Fontanę, pracował mniej
znany sztukator Józef Lapen. Michał Dollinger wykonał zaś bardzo
strojne balustrady i schody. Ich charakter został utrzymany bez
zmian do dzisiejszego dnia. Nie trzeba wielkiego wysiłku, aby
zauważyć, że obrys gmachu pałacu posiada podobieństwo do koronki
utworzonej przez dużą ilość rzeźb i naszczytników ustawionych na
tle spadzistych dachów. Piękne kompozycje heraldyczne herbów
Karskich i Potockich, rzeźb niewolników, panoplia i akroteriony
umieszczone w wielu miejscach podnosiły wartości estetyczne budowli
i akcentowały, że jest ona siedzibą rycerską stanowiły jej
apoteozę. Są też przejawem panującej wówczas mody barokowej.
Płyciny elewacji i głowice pilastrów posiadają bogatą ornamentację,
wykonaną techniką narzutową i w widoczny sposób ożywiają je w
bardzo finezyjny sposób. Niezwykle bogata była dekoracja
pomieszczeń pałacowych, boazerie, malarstwo, snycerstwo i
złotnictwo, kominki, piece saskie, gdańskie meble, galerie
portretów – wszystko to zostało zniszczone w rezultacie podpalenia
pałacu przez wycofujące się wojska rosyjskie w roku 1915 oraz
niemieckie w roku 1944. Pałac radzyński był świadkiem i miejscem
wielu wydarzeń historycznych, w jego komnatach przygotowano część
projektu Konstytucji 3 Maja 1791, tu zatrzymywał się cesarz
Aleksander I spieszący do Puław. O paląc otarły się wydarzenia
Powstania Listopadowego i Powstania Styczniowego, rusyfikacji i
prześladowań unitów, tutaj kwaterował w sierpniu 1920 roku gen.
Edward Rydz Śmigły, gdy jego armie dokonywały pościgu za
uciekającymi w popłochu oddziałami Armii Czerwonej. Fakt ten
upamiętniony został tablicą ufundowaną w roku 1995 przez władze
miasta. Upadający, zmniejszający swe dochody majątek i piękny pałac
prowadziły do zmiany właścicieli. Na krótko nabył je ks. Stanisław
Staszic, następnie Anna, Sapieżyna, która w 1818 roku założyła
szkołę elementarną i w 1824 roku sprzedała dobra radzyńskie
Czartoryskim. Za patriotyczną postawę i udział w Powstaniu
Listopadowym dobrom groziła konfiskata. Aby jej zapobiec, dobra
sprzedano w r. 1834 Korwin – Szlubowskim. W ich rękach dobra
pozostały aż do roku 1944. Do dawnej świetności, mimo prób nowych
właścicieli, pałacu nic doprowadzono i w roku 1920 Stanisław Korwin
– Szlubowski przekazał go na własność Państwu Polskiemu. W okresie
międzywojennym mieściły się w nim urzędy administracji państwowej.
Niemcy, w czasie okupacji też rozlokowali w nim władze niemieckiej
administracji okupacyjnej. Skorzystali ze swoich możliwości i przy
pomocy taniej lub bezpłatnej siły roboczej przeprowadzili szereg
prac konserwatorskich, licząc na to, że będą tej ziemi wieczystymi
gospodarzami. Uciekające w lipcu 1944 roku oddziały niemieckie
podpaliły pałac, a pożar doprowadził do jego ogromnych zniszczeń. W
latach sześćdziesiątych ówczesne władze powiatowe, w miarę swoich
możliwości, odbudowały go i przeznaczyły na siedzibę instytucji
powiatowych. Po likwidacji powiatu w roku 1975, pałac został zajęty
na siedziby różnych instytucji, które nie troszczyły się o jego
konserwację. Stan pałacu w widoczny sposób z dnia na dzień
pogarszał się. W roku 1980 rozpoczęty został nowy etap gruntownego
remontu, który od tego czasu systematycznie jest prowadzony przez
kolejne ekipy włodarzy miasta. Powołana przez Radę Miejską Fundacja
Ochrony Zespołu Pałacowo-Parkowego w Radzyniu Podlaskim przez różne
formy promocji miasta i jego zabytków tworzy korzystną atmosferę w
tej dziedzinie. Jest też liczącym się czynnikiem w kulturze starego
grodu. Efekty tych wszystkich poczynań są już widoczne. W
odremontowanych pomieszczeniach pałacowych lokowane są radzyńskie
instytucje służące kulturze. Stary, zabytkowy pałac, wzniesiony z
wykorzystaniem wzorów saskich, francuskich i włoskich oraz
otaczający park dodają wiele uroku liczącemu ponad 500 lat
Radzyniowi Podlaskiemu.
Oranżeria
Wysokiej klasy zabytkiem zaliczanym w tej grupie do
najpiękniejszych w Polsce jest znajdująca się w parku pałacowa
oranżeria, która stanowi również dzieło Jakuba Fontany i jego
współpracowników budujących pałac Potockich. Jest to budynek
usytuowany na rzucie dwóch krzyżujących się prostokątów z fasadą od
strony południowej. Wyraźnie widoczne kolumny i pilastry jońskie
podtrzymują belkowanie, na których znajdują się rzeźby
przedstawiające wspaniały rydwan Apollina wyjeżdżający na niebieski
firmament. Boczne ryzality fasady oranżerii ozdobione są wazonami i
puttami. W ten sposób radzyński zespól pałacowo-parkowy jest
unikalny w skali krajowej.
Pozostałe zabytki:
* Park Pałacowy * Cmentarz żydowski * Pałac Szlubowskich tzw.
"Gubernia" * Kaplica na cmentarzu * Słup sakralny
źródło: NBP / Mennica Polska / Wikipedia