[Instytut Badań Literackich PAN]
Kategoria: Wydawnictwa naukowe i popularno-naukoweWysyłka: od ręki
?widma nowoczesności?.***Marian Bielecki należy w obecnej
chwili do najściślejszej czołówki badaczy twórczości Gombrowicza w
Polsce. Jego książka jest niewątpliwie najciekawszym dziełem
anal...
Pełen opis produktu 'Widma nowoczesności' »
Ferdydurka to powieść o nowoczesności napisana z samego środka
nowoczesności. Nie przynosi jednak jej pochwały, ale radykalną
krytykę. Gombrowicz demaskuje hipokryzję ideologii modernizacji,
łudzącej nadzieją pozytywnej zmiany, ale w istocie troszczącej się,
aby wszystko zostało po staremu. Nowoczesność to bowiem projekt
ładu społecznego opartego na stabilnych podstawach, swoistym
rozumieniu struktury społecznej, określonym modelu człowieka i
konkretnym kształcie relacji międzyludzkich, krótko mówiąc: na
pewnej wiedzy, kto jest kim. Gombrowicz w sposób tyleż przenikliwy,
co zabawny pokazuje, że w owej wizji świata ujednoliconego
doświadczenia i komfortowej egzystencji jedność uzyskiwano na
drodze ustanawiania różnic i podziałów, odróżniania jednych od
drugich, skrupulatnego oddzielania tego, co wartościowe, od tego,
co wartości pozbawione.Nowoczesność obiecywała ? na oświeceniową
modłę ? że uwolni ludzkość od uciążliwości natury, barbarzyństwa,
ciemnoty, biedy, niesprawiedliwości i despotyzmu, ale tylko
reprodukowała to, czego miało już odtąd nie być: złudzenia,
obskurantyzm, nierówności i wykluczenia. Ta z gruntu agonistyczna
struktura rodziła przede wszystkim przemoc, zarówno realną, jak i
symboliczną. Gombrowicz w swojej powieści przenikliwie analizował
zwłaszcza tę drugą; wykazywał, że ukrywa ona swą arbitralność,
każąc się traktować jako coś naturalnego i oczywistego. Jest
niewidzialna i jako taka nie zostaje rozpoznana. Jest
usprawiedliwiona, bo jest uprawomocniona.Poprzez obnażenie tej
arbitralności Gombrowicz rzuca nowoczesności wyzwanie. Sabotuje jej
pewność siebie przez konfrontację z tym, co z siebie próbowała
wyprzeć. Bez wątpienia koszmary negatywności nawiedzały
nowoczesnych, a lista ich jest długa: niepewność, niemoc,
nieczystość, nieprzyzwoitość, nietożsamość, nieliterackość. Oto
tytułowe ?widma nowoczesności?.***Marian Bielecki należy w obecnej
chwili do najściślejszej czołówki badaczy twórczości Gombrowicza w
Polsce. Jego książka jest niewątpliwie najciekawszym dziełem
analitycznym poświęconym Ferdydurke, a wraz z nią ? rudymentom
Gombrowiczowskiego myślenia o człowieku i literaturze. (z recenzji
Jerzego Jarzębskiego