[Via Medica]
Kategoria: FarmakologiaWysyłka: od ręki
może decydować o możliwości X Standardy leczenia
farmakologicznego niektórych zaburzeń
psychicznych jego zastosowania z powodów pozamedycznych, na
przykład...
Pełen opis produktu 'Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych. Wydanie III' »
Leczenie farmakologiczne jest jedną z
najważniejszych metod terapeutycznych zaburzeń psychicznych. W
wielu zaburzeniach jest terapią podstawową, a w przypadku wielu
innych ważną formą terapii stosowaną wspólnie z innymi
oddziaływaniami terapeutycznymi, na przykład psychoterapią.
Powszechnie akceptowane jest istnienie pewnych schematów
podstępowania w zakresie farmakoterapii i schematy takie powinny
być przestrzegane. Nie oznacza to, że zawsze w konkretnych
sytuacjach klinicznych obowiązuje jeden schemat postępowania, ale
zalecany schemat powinien być przede wszystkim brany pod uwagę.
Schemat taki opracowany jest na podstawie poprawnych
metodologicznie badań klinicznych oraz doświadczenia klinicznego
ekspertów, z uwzględnieniem skuteczności i profilu działania leku,
jego farmakokinetyki i farmakodynamiki, tolerancji i z
uwzględnieniem typowego przebiegu leczonego zaburzenia wraz z
zasadami leczenia podtrzymującego oraz profilaktyki. Ma to służyć
klinicystom jako pomoc w przyjęciu strategii leczenia, która wymaga
określonych wcześniej zasad. Standardu nie należy traktować jako
obowiązującej metody terapii, ponieważ zawsze dobór postępowania
terapeutycznego zależy od konkretnej sytuacji klinicznej oraz
indywidualnych potrzeb chorego — nazywamy to leczeniem
spersonalizowanym. Natomiast standard to pomoc w podjęciu decyzji
dotyczącej opcji terapeutycznej w konkretnej sytuacji, w jakiej
znalazł się pacjent. Oczywiście, od tej zasady są wyjątki, to
znaczy dość ściśle określone zasady postępowania terapeutycznego w
konkretnych sytuacjach klinicznych. Takim wyjątkiem jest na
przykład zespół katatoniczny, którego rozpoznanie wymaga ściśle
określonego postępowania terapeutycznego. W takiej sytuacji
odejście od zalecanego schematu terapeutycznego jest wysoce
ryzykowne dla chorego, niezalecane, a nawet uważane za niewłaściwe.
Obecnie opracowane standardy w stosunku do tych opublikowanych w
2015 roku różnią się uwzględnieniem zmian dotyczących dostępności
nowych leków psychotropowych, a także zmiany poglądów na zakres ich
stosowania; ten ostatni element to skutek prowadzonych badań
klinicznych wskazujących na różne opcje terapeutyczne dotyczące
leków, które dotychczas miały ściśle określone, ale zarazem
ograniczone zastosowanie. Taka sytuacja rodzi pytanie o relacje
pomiędzy charakterystyką produktu leczniczego a standardem jego
zastosowania. Należy podkreślić, że każdy produkt leczniczy ma
określoną charakterystykę, która uwzględnia jego skład chemiczny,
zasady działania farmakologicznego i klinicznego oraz zakres dawek
terapeutycznych, jego zastosowanie i tolerancję. W naszym porządku
prawnym istotna jest też regulacja dotycząca refundacji danego
produktu leczniczego, ponieważ — co jako klinicyści uznajemy za
niezupełnie zasadne — objęcie refundacją danego produktu lub jego
pozycjonowanie poza wykazem leków refundowanych może decydować o
możliwości
X
Standardy leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń
psychicznych jego zastosowania z powodów pozamedycznych, na
przykład gdy chorego nie stać na wykupienie danego leku. Problem
zastosowania danego leku poza wskazaniami określonymi w
charakterystyce produktu leczniczego jest istotny w przypadku tak
zwanej potencjalizacji leczenia lekiem wskazanym do stosowania w
określonym zaburzeniu psychicznym, które to postępowanie okazuje
się mało skuteczne albo wręcz nieskuteczne. Dołączenie innego leku
— poza wskazaniami do jego stosowania, bywa powszechnie uznawane za
skuteczne, a więc strategia taka jest uwzględniona w standardzie
postępowania. Należy jednak pamiętać, że najczęściej jest to
kolejny wybór strategii leczenia i powinien nastąpić po
wykorzystaniu podstawowych zasad leczenia farmakologicznego. Nigdy
natomiast nie należy traktować jako niezgodnego ze standardem
leczenia łączenia farmakoterapii z innymi oddziaływaniami
terapeutycznymi, na przykład psychoterapią czy
psychoedukacją.
Kolejną kwestią dotyczącą stosowania się do standardów leczenia
farmakologicznego zaburzeń psychicznych jest problem
odpowiedzialności fachowego personelu medycznego za wybór i
prowadzenie terapii danego zaburzenia u konkretnego chorego. Należy
podkreślić, że stosowanie się do standardu leczenia jest wskazane,
ale nie w sposób bezrefleksyjny, a więc nie jako usprawiedliwienie
dla zwolnienia z obowiązku właściwego doboru terapii. To zespół
terapeutyczny, a przede wszystkim lekarz, decyduje to tym, jak ma
przebiegać postępowanie terapeutyczne, najczęściej w zgodzie ze
standardem leczenia, ale nie bezwzględnie z jego stosowaniem.
Niezbędne przy tym jest wyjaśnienie zasad takiego wyboru terapii w
dokumentacji medycznej, czasami bowiem się zdarza, że nie jest to
właściwie opisane. Inna sytuacja to postępowanie niezgodne ze
standardem leczenia, polegające na zawierzeniu własnemu
doświadczeniu i przekonaniu o własnej wiedzy. Postępowanie takie
nie jest zalecane i może narazić lekarza na zarzut niewłaściwego
prowadzenia terapii. W takim przypadku bezwzględnie obowiązujący
jest wymóg uzasadnienia tak prowadzonej terapii w dokumentacji
medycznej chorego. Dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz
fachowego personelu medycznego istotne jest, czy i do jakiego
stopnia organizacja sytemu opieki zdrowotnej modyfikuje stosowanie
standardów leczenia. Chodzi tu przede wszystkim o dostępność
różnych metod terapii, a także o wybór właściwej farmakoterapii.
Należy zaznaczyć, że organizacja opieki zdrowotnej w chwili
tworzenia obecnie publikowanych standardów nie jest optymalna, a
dostęp do fachowej pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi jest
niedostateczny. Nie zwalnia to jednak ze stosowania opisanych w
standardach zasad prowadzenia leczenia farmakologicznego
niezależnie od sposobu organizacji opieki zdrowotnej, trudno jest
bowiem przyjąć, że farmakologiczne leczenie zaburzeń psychicznych w
warunkach ambulatoryjnych różni się znacząco od postępowania w
trakcie hospitalizacji. Przede wszystkim dotyczy to możliwości
zastosowania (dostępności) leków, chociaż bywa i tak, że stosowanie
pewnych produktów leczniczych następuje głównie w warunkach
szpitalnych, a nie jest stosowane w opiece ambulatoryjnej (np.
stosowanie octanu zuklopentiksolu).
XI
Wstęp
Określenie standardów leczenia farmakologicznego zaburzeń
psychicznych jest zgodne z zasadami diagnozowania tych zaburzeń, z
ich symptomatologią i przebiegiem. Toteż standardów leczenia nie
należy traktować jako źródła wiedzy podręcznikowej, ale jako pomoc
dla profesjonalistów, zawierającą wskazówki dotyczące zasad
leczenia farmakologicznego takich zaburzeń. Przedstawione standardy
nie odnoszą się do wszystkich grup zaburzeń psychicznych, są bowiem
takie ich obszary, w których farmakoterapia ma dość marginalne
znaczenie. Dotyczy to przede wszystkim bardzo istotnego i
rozpowszechnionego obszaru problemów psychicznych, jakim są
zaburzenia osobowości. Zespół ekspertów obecnie wydanych standardów
leczenia farmakologicznego niektórych zaburzeń psychicznych
przygotował je głównie dla profesjonalistów zajmujących się
medyczną opieką nad chorymi na takie zaburzenia. Mamy nadzieję, że
przedstawienie tych standardów pomoże w wyborze odpowiedniej
terapii farmakologicznej chorych pozostających w profesjonalnej
opiece medycznej.
W imieniu zespołu Autorów
prof. dr hab. n. med. Marek Jarema
Autor: Marek Jarema (red.)
Format: 16.0x23.5cm
Objętość: 316
Oprawa: Miękka
Rok wydania: 2022
Wydawca: Via Medica