[Arcana]
Kategoria: PolitykaWysyłka: do 3 dni
rozumu. O błędach socjalizmu (The Fatal Conceit. Errors of
Socialism) jest jego ostatnią książką, której wydanie w 1988 roku
omal nie zostało uniemożliwione przez pogorszenie się stanu
zdrowia...
Pełen opis produktu 'Zgubna pycha rozumu. O błedach socjalizmu' »
Friedrich August von Hayek (1899–1992) austriacki ekonomista i
filozof polityczny. Otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii w
1974 r. wraz z G. Myrdalem. W 1931 r. objął Katedrę Ekonomii i
Statystyki w London School of Economics. Od 1950 r. był profesorem
nauk społecznych i moralnych w Uniwersytecie w Chicago. W latach
1962–1967 wykładał politykę gospodarczą we Fryburgu Bryzgowijskim
(RFN). Wywarł istotny wpływ na dyskusje w zakresie ekonomii i
filozofii polityki w ostatnich dziesięcioleciach XX w. Wpływ jego
myśli objął kraje Zachodu i Europy Środkowo-Wschodniej,
przyczyniając się do podważenia zasadności kolektywizmu w
gospodarce, w życiu społecznym i w polityce. Opublikował m.in.:
Geldtheorie und Konjunkturtheorie (1929), The Pure Theory of
Capital (1941), Drogę do zniewolenia (The Road to Serfdom) (1944,
pol. wyd. 1988/1996), Indywidualizm i porządek społeczny
(Individualism and Economic Order) (1948, pol. wyd. 1998),
Nadużycie rozumu (The Counter-Revolution of Science. Studies on the
Abuse of Reason) (1952, pol. wyd. 2002), The Constitution of
Liberty (1960), Law, Legislation and Liberty. A New Statement of
the Liberal Principles of Justice and Political Economy, t.1-3
(1973 1979). Zgubna pycha rozumu. O błędach socjalizmu (The Fatal
Conceit. Errors of Socialism) jest jego ostatnią książką, której
wydanie w 1988 roku omal nie zostało uniemożliwione przez
pogorszenie się stanu zdrowia autora. Bez wątpienia stanowi ona
podsumowanie najważniejszych idei Hayeka w zakresie filozofii
społecznej i politycznej w powiązaniu z teorią ekonomii i teorią
ewolucji. Hayek twierdzi, że życie społeczne może się rozwijać we
wszystkich dziedzinach, jeśli członkowie społeczności cieszą się
wolnością jednostkową. Rozwój gospodarczy i zależna od niego
możliwość utrzymania przy życiu coraz liczniejszych ludzkich
społeczności w coraz lepszych warunkach bytowania, podważają
neomaltuzjańską tezę, iż ograniczone zasoby zmuszają ludzkość do
zmniejszania przyrostu naturalnego. Państwo jest instytucją
niezbędną w życiu społeczeństw, lecz zakres jego działania powinien
być tak określony, by samorzutne procesy społeczne nie napotykały
na przeszkody. Wszelkie odmiany kolektywizmu (totalitaryzmu) mają
swe źródło, zdaniem Hayeka, w intelektualnym błędzie:
niezrozumieniu złożoności życia społecznego i gospodarki, i w
towarzyszącym mu próbom narzucania projektów zorganizowania
społeczeństw według planu, który jest prymitywny i oparty na
fałszywych przesłankach. Atrakcyjność ideologii kolektywistycznych
ma swe źródło przede wszystkim w racjonalistycznej pysze
intelektualistów i przedstawicieli mediów („pośredników w handlu
ideami z drugiej ręki”) oraz w manipulacjach językiem, który staje
się Orwellowską „nowomową”, deformującą obraz rzeczywistości.
Ustrój demokratyczny w tych warunkach ukazuje swe złowrogie
oblicze, gdyż sprzyja rozpowszechnianiu się ideologii, które
podważają wartość wolności jednostkowej. Przed polityką stoi zatem
zadanie ustrojowego ograniczania nadużyć demokracji. Na
intelektualistach niezmiennie spoczywa obowiązek wierności
prawdzie.