[Wydawnictwo ZP]
Kategoria: Wydawnictwa naukowe i popularno-naukoweWysyłka: od ręki
na 4 koła, które miały zmotoryzować polską
artylerię. Termin ?terenowe samochody osobowe? to
w pojęciu tej pracy pojazdy o cechach określonych powyżej,
dostosowane...
Pełen opis produktu 'Samochody terenowe na ziemiach polskich' »
Samochód terenowy w dzisiejszym pojęciu to pojazd kołowy
przystosowany do jazdy po bezdrożach, o wzmocnionej budowie i
napędzanych wszystkich kołach jezdnych. Samochody tego typu
wyposażane są w reduktory przełożeń skrzyni biegów, blokowane
mechanizmy różnicowe mostów napędowych, ogumienie o terenowym
bieżniku, często wyciągarkę linową i wodoszczelną instalację
elektryczną, a niekiedy system centralnego pompowania kół,
umożliwiający zmianę ciśnienia w ogumieniu w czasie jazdy. Niektóre
modele przystosowane są też do przejazdów przez płytkie przeszkody
wodne. W początkowym okresie odtwarzania, po 123 latach rozbiorów,
polskiej państwowości, a więc od końca 1918 roku, bo właśnie od
tych trudnych dni rozpoczyna się nasza książka, pojęcie ?samochód
terenowy? było nieco rozszerzone. Oczywiście, że odnosiło się ono w
pierwszym rzędzie do pojazdów kołowych z ?klasycznym? napędem na
wszystkie osie, ale obejmowało także samochody gąsienicowe i
półgąsienicowe oraz pojazdy kołowe, dwu i wieloosiowe z napędem na
koła tylne, lecz wyposażone w atrybuty dzisiejszego wozu
terenowego: reduktor, blokadę mechanizmu różnicowego, specjalne
ogumienie i wyciągarkę linową, często w wersji uproszczonej w
postaci tzw. samowyciągaczy, czyli bębnów osadzonych na tarczach
kół tylnych, z linami umożliwiającymi wyjazd z ciężkiego terenu.
Godzi się też przypomnieć, że w początkowym okresie istnienia
Państwa Polskiego, a szczególnie w czasie walk o granice w latach
1918?1921, panowało odczucie, że nie specjalna konstrukcja, ale
mocna budowa pojazdu, duży prześwit i ?ogólne? zdolności do
pokonywania złych dróg powodują przydatność określonego modelu do
jazdy terenowej. Trzeba tu dodać, że wobec fatalnego stanu dróg, a
często ich braku i złego zaopatrzenia w paliwo, podstawowym
środkiem wojskowego transportu w owym okresie była lekka ciężarówka
lub o mocnej konstrukcji samochód osobowy wyposażone w liny,
łopaty, podkłady pod koła oraz zapas paliwa i smarów. Armia była
zasadniczym użytkownikiem pojazdów terenowych, a tym samym
inicjatorem ich zagranicznych zakupów i wytwarzania w kraju.
Wyjątkiem była ?cywilna? inicjatywa budowy osobowych samochodów
Stetysz, o podwyższonej zdolności pokonywania terenu. W książce
przedstawiono modele nie tylko używane powszechnie, ale także
ciekawe polskie prototypy czy też wozy zakupione tylko jednostkowo.
Na wybranym przykładzie 1937 roku wspomnimy też o interesujących
badaniach i próbach samochodów terenowych na potrzeby armii. Próby
takie prowadzone były zresztą już od początku lat 20. ubiegłego
wieku ? najbardziej spektakularne to badania rewelacyjnych
przegubowych włoskich ciągników Pavesi, z napędem na 4 koła, które
miały zmotoryzować polską artylerię. Termin ?terenowe samochody
osobowe? to w pojęciu tej pracy pojazdy o cechach określonych
powyżej, dostosowane do przewozu osób, bez względu na ich liczbę i
sposób transportowania, o nośności do 1?1,5 tony. Samochody te
postaramy się przedstawić w opisach indywidualnych wybranych modeli
(w układzie chronologicznym) na szerokim tle motoryzacyjnego
klimatu Polski, nie unikając też okresów tragicznych w naszej
historii, jak np. kampania wrześniowa 1939 roku, okupacja
niemiecko-sowiecka lat 1939?1945, walki oddziałów Armii Krajowej
używających wozów terenowych zdobytych na wrogu oraz powstania
warszawskiego. W kolejnych rozdziałach, opowiadających o czasach po
II wojnie światowej, przedstawimy rozwój osobowych samochodów
terenowych w naszym kraju, w specyficznym klimacie
polityczno-gospodarczym, jaki zapanował w Polsce ?ludowej? po 1945
roku, a także w suwerennym już kraju, po upadku komunizmu w 1990 r.