[Impuls]
Kategoria: KulturaWysyłka: od ręki
Prezentowana praca stanowi jedną z nielicznych prac pedagogicznych
poświęconych w całości rodzinie polskiej w kulturze
realnego socjalizmu, ze szczególnym uwzględnieniem lat 60.
i 70. Badając...
Pełen opis produktu 'Rodzina polska w kulturze realnego socjalizmu...' »
Prezentowana praca stanowi jedną z nielicznych prac pedagogicznych
poświęconych w całości rodzinie polskiej w kulturze realnego
socjalizmu, ze szczególnym uwzględnieniem lat 60. i 70. Badając
rodzinę w tym okresie, przyjęto założenie mówiące o trudnej
sytuacji rodziny pod względem kulturowym, w tym także
społeczno-psychologicznym, co wywierało wpływ na jej postrzeganie i
wartościowanie w świadomości społecznej oraz określało możliwości
rozwojowo-wychowawcze. Rodzina przez kilkadziesiąt lat trwania
realnego socjalizmu znajdowała się w warunkach swoistego dualizmu
kulturowego będącego przejawem konfliktu i niespójności systemu
aksjonormatywnego występującego w kulturze PRL.
Dualizm ten polegał na funkcjonowaniu społeczeństwa w dwóch
warstwach równocześnie, tj. w: 1) warstwie reguł oficjalnych
(tworzonych przez propagandę, indoktrynację ideologiczną, edukację)
oraz w 2) warstwie reguł nieoficjalnych (czyli spontanicznych
działań adaptacyjnych i obronnych stosowanych wobec narzuconych
odgórnie warunków życia).
W niniejszej pracy warstwy te określone zostały - za Janem
Lutyńskim - jako oficjalna nadrzeczywistość i codzienna
rzeczywistość. W pierwszej obowiązywało rodzinę funkcjonowanie
zgodne z zasadami realnego socjalizmu, marksistowską koncepcją
rodziny i wymogami propagandy, a w drugiej życie według realiów
codzienności, czyli w warunkach niedoborów, bylejakości,
tymczasowości i braku nadziei na zamianę (czyli w warunkach
przetrwania). Każda z tych warstw rządziła się innymi prawami,
regułami, posiadała odrębną wizję świata, a nawet posługiwała się
odmiennym językiem. Równoczesne funkcjonowanie w tych dwóch
rzeczywistościach rodziło liczne sytuacje trudne pod względem
psychologicznym (tj. sytuacje konfliktowe, przeciążenia,
deprywacji, zagrożenia) i prowadziło do kryzysów, wypaczeń w sferze
psychicznej, poznawczej, moralnej, jak również kształtowało postawy
bierne i uległe. W takim kontekście społeczno-kulturowym rodzina
polska zmuszona była pełnić swoje role i funkcje jako środowisko
życia, rozwoju i wychowania człowieka. Chcąc lepiej poznać jej
możliwości rozwojowo-wychowawcze w kulturze realnego socjalizmu
postanowiono zdiagnozować środowisko społeczno- wychowawcze rodziny
propagowane na łamach prasy socjalistycznej oraz występujące w
codziennym życiu. Badając te dwa obszary kultury, starano się
dowiedzieć i porównać, jaki sens i znaczenie nadawano rodzinie,
małżeństwu, rolom małżeńsko-rodzinnym kobiety oraz posiadaniu i
wychowywaniu dziecka w tych dwóch odrębnych rzeczywistościach, z
których pierwsza, oficjalna nadrzeczywistość miała być wzorcem dla
codziennej rzeczywistości i z czasem ją zastąpić oraz występujących
między nimi podobieństwach, różnicach, jak również wpływie na
zachowania ludzi. Celem badań było zatem pokazanie modelu i wzoru (
w ujęciu A. Kłoskowskiej) ówczesnej rodziny, czyli rodziny jako
projektu ideologiczno-propagandowego i rodziny - wytworu codziennej
rzeczywistości. W obydwu ujęciach dążono do uchwycenia właściwości
rodziny jako środowiska społeczno-wychowawczego, postrzeganego w
kategoriach systemowych, dynamicznych, obiektywnych i
subiektywnych.
Badaniami objęto trzy grupy zagadnień, tj:
1) codzienność jako kontekst życia i rozwoju rodziny w
socjalistycznej rzeczywistości,
2) dyskurs ideologiczno-propagandowy zawarty w prasie kobiecej i
przekazywany w nim model rodziny socjalistycznej;
3) funkcjonowanie rodziny ( małżeństwa, rodzicielstwa, dziecka) w
codziennej rzeczywistości (miejskiej i wiejskiej).