[Continuo]
Kategoria: Książki > Nauki społeczne, humanistyczne, ekonomiczne > Psychologia. Psychoterapia
W ostatnich latach Podstawy Psychologii znalazły
się w programach nauczania prawie wszystkich kierunków medycznych,
oferowanych przez wyższe uczelnie w naszym kraju. Niestety nadal
brakuje...
Pełen opis produktu 'Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych' »
W ostatnich latach Podstawy Psychologii znalazły się w programach
nauczania prawie wszystkich kierunków medycznych, oferowanych przez
wyższe uczelnie w naszym kraju. Niestety nadal brakuje materiałów
dydaktycznych, które pozwoliły by wykładowcom przedstawić studentom
w szczegółowy, a zarazem przystępny i ciekawy sposób informacje z
tej dyscypliny, a samych studentów zachęcić do dodatkowego
zgłębiania tajemnic mechanizmów rządzących psychiką człowieka.
Podstawy psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków
medycznych to aktualne i nowoczesne źródło wiedzy, napisane przez
osoby z wieloletnim doświadczeniem w różnych specjalnościach
psychologii i psychiatrii (dydaktyków, pracowników naukowych i
klinicystów), które starały się zapewnić mu jak najwyższy poziom
merytoryczny. Autorzy odpowiedzieli zarówno na rosnące
zainteresowanie problematyką psychologiczną nauczycieli
akademickich i studentów kierunków medycznych, jak i na
zapotrzebowanie praktykujących już przedstawicieli różnych
specjalności medycznych, ze szczególnym uwzględnieniem: lekarzy,
stomatologów, fizjoterapeutów, ratowników medycznych oraz innych
pracowników służby zdrowia. Podręcznik jest zatem przeznaczony dla
tych wszystkich, którzy w codziennej praktyce z pacjentem
wykorzystują wiedzę z zakresu psychologii klinicznej i
stosowanej.
Publikacja prezentuje najistotniejsze współcześnie zagadnienia z
zakresu psychologii klinicznej i stosowanej. Składa się z trzech
części. Pierwsza stanowi wprowadzenie do problematyki psychologii.
Omówiono w niej przedmiot psychologii jako nauki, jej kierunki,
biologiczne podłoże funkcjonowania psychiki oraz poszczególne
procesy psychiczne (emocje, motywacje, procesy poznawcze) i różnice
indywidualne (osobowość, temperament, inteligencja). Część druga
poświęcona została wybranym tematom z zakresu psychologii
klinicznej. Zawarto w niej podstawowe informacje dotyczące diagnozy
psychologicznej, zjawiska stresu, psychopatologii społecznej oraz
opisano zasady udzielania pomocy psychologicznej. Zamieszczono tam
również krótki przegląd wybranych zaburzeń psychicznych. W części
trzeciej, poza analizą pojęcia psychologii zdrowia i
psychosomatyki, skoncentrowano się na zagadnieniach związanych z
sytuacją pacjenta chorego somatycznie oraz na zasadach współpracy
przedstawicieli kierunków medycznych z pacjentem i jego
rodziną.
Streszczenia rozdziałów:
Rozdział 1.
Przedmiot psychologii i podstawowe pojęcia
Historia psychologii jako odrębnej dyscypliny naukowej jest krótka,
ma niewiele ponad sto lat. Historia psychologii uprawianej w ramach
filozofii ma swój początek w czasach Platona i Arystotelesa.
Pierwsze laboratorium psychologiczne utworzył Wilhelm Wundt w 1879
roku, na Uniwersytecie w Lipsku.W pierwszej części rozdziału
przedstawiono źródła psychologii naukowej: filozofię starożytną,
filozofię nowożytną, nauki przyrodnicze, a także główne szkoły
psychologii przełomu XIX i XX wieku. W drugiej części opisano
zadania współczesnej psychologii oraz jej podstawowe działy.
Rozdział 2.
Podejścia teoretyczne w psychologii
Współcześnie istnieje wiele sposobów badania zjawisk psychicznych
opisywanych w różnych podejściach teoretycznych. Każde z podejść
charakteryzuje się odmiennymi założeniami na temat natury
człowieka, odmiennymi sposobami wyjaśniania jego zachowań oraz
odmiennymi metodami badawczymi. W rozdziale przedstawiono wybrane
koncepcje teoretyczne: model biomedyczny, psychoanalizę,
behawioryzm, podejście poznawcze, psychologię
humanistyczno-egzystencjalną oraz podejście systemowe.
Rozdział 3.
Biologiczne podłoże chorób psychicznych
Wiadomo obecnie, że w chorobach psychicznych, uważnych wcześniej za
endogenne, występują strukturalne i funkcjonalne zmiany w obrębie
ośrodkowego układu nerwowego. Dzięki temu mamy możliwość lepszego
zrozumienia kształtowania się psychopatologii i skuteczniejszego
leczenia wielu psychiatrycznych jednostek chorobowych. Rozdział
zawiera krótkie powtórzenie informacji z zakresu anatomii układu
nerwowego oraz opisuje jego strukturalne i funkcjonalne zmiany w
chorobach psychicznych.
Rozdział 4.
Procesy poznawcze
Pojęciem funkcje (procesy) poznawcze określamy te spośród czynności
psychicznych, które służą człowiekowi do uzyskania orientacji w
otoczeniu, do zdobycia informacji o sobie samym, o swoim
organizmie, pozwalają na analizowanie sytuacji, formułowanie
wniosków, podejmowanie właściwych decyzji oraz skuteczne działanie.
Obejmują one procesy percepcyjne (wrażanie, spostrzeżenia,
wyobrażenia – odgrywające rolę w przyswajaniu informacji
bezpośrednio do nas napływających), procesy uwagi, uczenie się,
procesy pamięciowe (zapamiętywanie, przechowywanie i odtwarzanie
informacji), procesy myślowe (dzięki którym dochodzi do pośredniego
i uogólnionego poznania rzeczywistości), a także procesy językowe
(mowa i język).
Rozdział 5.
Procesy emocjonalne i motywacyjne w świetle wybranych teorii
psychologicznych
W rozdziale przedstawiono najważniejsze teorie emocji i motywacji,
podstawowe koncepcje ich powstawania oraz podział. Wyjaśniono
również, jaki wpływ wywierają one na zachowanie człowieka oraz
jakie jest ich znaczenie adaptacyjne dla gatunku ludzkiego. Wśród
poruszanych zagadnień znalazły się między innymi cechy emocji, ich
przejawy fizjologiczne, behawioralne oraz mimiczne.
Rozdział 6.
Różnice indywidualne
W rozdziale przedstawiono te cechy funkcjonowania psychicznego
człowieka, które modyfikują wybór podejmowanej przez niego
aktywności, regulują relacje jednostki z otoczeniem, wpływają na
jej sposób działania, siłę reagowania oraz warunkują jej zdolności
adaptacyjne do sytuacji trudnych. Do właściwości tych zalicza się:
osobowość, temperament oraz inteligencję.
Rozdział 7.
Diagnoza psychologiczna. Wybrane metody badań psychologicznych
Psychologiczne badanie diagnostyczne stanowi wstęp do udzielenia
porady albo poprowadzenia terapii. W rozdziale przedstawiono
rodzaje diagnozy psychologicznej oraz wybrane metody diagnostyczne:
wywiad, obserwację, testy inteligencji i testy zdolności, metody
oceny funkcji poznawczych, kwestionariusze osobowości oraz metody
projekcyjne.
Rozdział 8.
Stres i radzenie sobie ze stresem
W rozdziale przedstawiono podstawowe zagadnienia dotyczące tematyki
stresu oraz radzenia sobie ze stresem. Ukazane zostały zarówno
koncepcje polskich, jak i zagranicznych badaczy. Zaprezentowane
różne podejścia do tematyki stresu (stres jako bodziec, reakcja,
relacja). Podkreślono wpływ stresu na możliwości adaptacyjne
organizmu oraz umiejętności radzenia sobie z nim. Wskazano także, w
jaki sposób poszczególne teorie uwzględniają cechy osobowościowe w
reakcji na stres, a także w radzeniu sobie ze stresem.
Samo pojęcie stresu jest obecnie dobrze znane i często stosowane,
również w języku potocznym. Warto zatem, szczególnie z punktu
widzenia osób kontaktujących się w swojej pracy z innymi ludźmi,
pracujących w zawodach medycznych i pokrewnych, zaznajomić się z
naukowym rozumieniem tego zagadnienia, by móc adekwatnie posługiwać
się tą terminologią.
Rozdział 9.
Zaburzenia funkcji poznawczych w wybranych chorobach psychicznych i
somatycznych
Cukrzyca, choroby układu oddechowego, zaburzenia depresyjne oraz
zaburzenia z kręgu schizofrenii należą do tych jednostek
chorobowych, które w znacznym stopniu ograniczają funkcjonowanie
pacjentów w aspekcie fizycznym, poznawczym, emocjonalnym i
społecznym. Osłabienie funkcji poznawczych powoduje gorszą kontrolę
choroby podstawowej, co zwrotnie nasila jej objawy. Pacjenci z
głębszymi deficytami rzadziej przestrzegają zaleceń lekarskich,
ponieważ niejednokrotnie mają trudności z właściwym ich
zrozumieniem i zastosowaniem. Ponadto, częściej wymagają oni pomocy
osób trzecich przy wykonywaniu codziennych obowiązków. W rozdziale
przedstawiono wpływ wybranych chorób somatycznych i psychicznych na
funkcjonowanie poznawcze pacjentów.
Rozdział 10.
Wybrane zaburzenia psychiczne
Definiowanie pojęcia „norma”, podobnie jak pojęcia „zdrowie”, nie
jest zadaniem łatwym. Najczęściej jest ona rozumiana jako brak
patologii. Termin zaburzenie psychiczne jest używany w celu
wskazania na istnienie układuklinicznie stwierdzalnych objawów lub
zachowań połączonych w większości przypadków z cierpieniem
(dystres) oraz z zaburzeniem funkcjonowania indywidualnego.
Istnieją dwie klasyfikacje chorób i zaburzeń
psychicznych:Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń
psychicznych, wersja IV (Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders, DSM-IV) orazMiędzynarodowa statystyczna
klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych (International
Statistical Classification of Diseases, ICD-10). W rozdziale
przedstawiono wybrane zaburzenia psychiczne.
Rozdział 11.
Psychopatologia zjawisk społecznych
Psychopatologia zjawisk społecznych dotyczy tych wszystkich
zaburzonych form zachowania, które wynikają z relacji społecznych,
z funkcjonowania jednostki w społeczności oraz z takich interakcji,
które generują różnego rodzaju problemy natury społecznej i
powodują degradację człowieka. W rozdziale przedstawiono
najważniejsze informacje dotyczące uzależnienia od alkoholu,
współuzależnienia, uzależnienia od Internetu i gier komputerowych,
agresji, przemocy i związanej z nią przestępczości, a także
problematykę samobójstw.
Rozdział 12.
Pomoc psychologiczna i psychoterapia
W rozdziale omówione zostały założenia różnych nurtów
psychoterapeutycznych, rodzaje psychoterapii, jej główne cele.
Wyjaśniono podstawowe terminy i definicje z zakresu psychoterapii:
superwizja, kontrakt terapeutyczny, problem przeniesienia i
przeciwprzeniesienia w terapii. Uporządkowano sposoby klasyfikacji
nurtów psychoterapii, przedstawiono zasady i cele jej
prowadzenia.
Rozdział 13.
Podstawowe zagadnienia prawne
Zagadnienia związane z prawami pacjenta oraz z jego udziałem w
określonych świadczeniach zdrowotnych nabierają szczególnego
znaczenia w odniesieniu do osób z zaburzeniami psychicznymi. W
rozdziale odniesiemy się do podstawowych założeń Ustawy o ochronie
zdrowia psychicznego (UoOZP) oraz przedstawimy zasady występowania
lekarza psychiatry w roli biegłego, zarówno w sprawach karnych, jak
i cywilnych.
Rozdział 14.
Psychologia zdrowia – wybrane aspekty
Przedstawiono problematykę i zastosowania stosunkowo nowego
kierunku, jakim jest psychologia zdrowia. Omówiono podstawowe
definicje i rozumienie zdrowia w naukach społecznych, definicję
WHO, a także jego interpretacje potoczne. W modelu biomedycznym
zdrowia, pacjent jest osobą biernie poddającą się leczeniu, a
lekarz jest jednostką „naprawiającą”. Najsilniejszy wpływ modelu
holistycznego występuje w tzw. psychosomatycznym podejściu do
chorób, w medycynie psychosomatycznej. W modelu socjologicznym
człowiek jest rozumiany jako całościowy system, funkcjonujący
biologicznie, umysłowo i duchowo. Opisano różne wymiary zdrowia i
wzajemne ich uwarunkowania. Na zakończenie przedstawiono rozumienie
zdrowia i choroby w modelu salutogenetycznym.
Rozdział 15.
Medycyna psychosomatyczna – podstawowe zagadnienia
W rozdziale zaprezentowano ujęcie historyczne i współczesne
medycyny psychosomatycznej oraz przegląd najważniejszych nurtów i
teorii wyjaśniających terminy „psychosomatyka” i „choroba
psychosomatyczna”. W opracowaniu podjęto próbę uporządkowania
dotychczasowych koncepcji, które ukształtowały aktualnie
obowiązującą wiedzę na temat medycyny psychosomatycznej. Badania
psychologiczne nad problematyką zdrowia i choroby, jak również
praktyczne zastosowanie psychologii w dziedzinie, jaką jest
medycyna, rozwijały się w ramach kolejno pojawiających się
kierunków i koncepcji medycyny psychosomatycznej. Każdy z nich,
mimo podobnego przedmiotu zainteresowań, zachowuje swoją
odmienność.
Rozdział 16.
Psychologiczne uwarunkowania wybranych chorób somatycznych
Wyniki najnowszych badań, integrujących badaczy klinicystów różnych
specjalności nauk medycznych i humanistycznych, jednoznacznie
wskazują na istnienie związku między psychiką a ciałem podkreślając
jedność psychofizyczną człowieka. W rozdziale zebrano najważniejsze
doniesienia empiryczne z zakresu naukowych i klinicznych
doświadczeń w poszukiwaniu związku między czynnikami
psychologicznym a rozwojem wybranych chorób somatycznych. Podjęto
rozważania na temat mechanizmów pozwalających zrozumieć udział
sfery psychicznej w przebiegu chorób dermatologicznych, chorób
układu pokarmowego oraz chorób kardiologicznych.
Rozdział 17.
Pacjent chory somatycznie
W rozdziale przedstawiono psychologiczne sytuacje człowieka
chorego, jego reakcji na chorobę, a także podejmowanych działań na
rzecz zdrowia (zachowań związanych ze zdrowiem). Przedstawiono
formy i style radzenia sobie z chorobą traktowaną jako stres. W
drugiej części omówiono specyfikę kontaktu chorego z lekarzem.
Zwrócono uwagę na zachowania zarówno chorego i lekarza oraz
wynikające z tego konsekwencje. Zaprezentowano zasady prowadzenia
rozmowy z pacjentem, ze szczególnym naciskiem na chorych
umierających. Przedstawiono rozumienie i konsekwencje błędów
jatrogennych.