[]
Kategoria: Monety / Monety srebrne 1995-2017 / 2011
Awers: Centralnie, stylizowany wizerunek Ignacego Jana
Paderewskiego grajÄ
cego na fortepianie. PoniĹźej napis:
RZECZPOSPOLITA/POLSKA. U doĹu oznaczenie roku emisji: 2011.
PowyĹźej, po lewej...
Pełen opis produktu '10 zĹ, Ignacy Jan Paderewski' »
Awers: Centralnie, stylizowany wizerunek Ignacego
Jana Paderewskiego grajÄ
cego na fortepianie. PoniĹźej napis:
RZECZPOSPOLITA/POLSKA. U doĹu oznaczenie roku emisji: 2011.
PowyĹźej, po lewej stronie, napis: 10 ZĹ. U góry, po lewej
stronie, wizerunek orĹa ustalony dla godĹa Rzeczypospolitej
Polskiej. Pod orĹem, po prawej stronie, znak mennicy:
MW.
Rewers: Stylizowany wizerunek popiersia Ignacego
Jana Paderewskiego. Po prawej stronie stylizowany wizerunek orĹa
nawiÄ
zujÄ
cy do herbu Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzonego w
1919 r. U góry, póĹkolem, napis: IGNACY JAN PADEREWSKI. U doĹu,
po lewej stronie, na tle popiersia Ignacego Jana Paderewskiego,
póĹkolem, napis: 1860-1941.
ĹťyciorysIgnacy Jan Paderewski herbu Jelita
urodziĹ siÄ 6 listopada 1860 roku w KuryĹówce. Matka
Paderewskiego zmarĹa wkrótce po jego narodzinach. Opieka nad
Ignacym oraz jego siostrÄ
AntoninÄ
spadĹa na ich ojca,
uczestnika powstania styczniowego, który za udziaĹ w powstaniu
zostaĹ uwiÄziony. NiedĹugo potem on równieĹź zmarĹ, a dzieÄmi
zajÄĹa siÄ ciotka. Prawdopodobnie duĹźy wpĹyw na wychowanie
Paderewskiego wywarĹ MichaĹ BabiĹski, byĹy powstaniec
listopadowy, który uczyĹ przyszĹego pianistÄ geografii,
literatury oraz jÄzyka francuskiego. MĹody Paderewski od wczesnej
mĹodoĹci przejawiaĹ talent do muzyki. Pierwsze stopnie jego
muzycznej edukacji to lata 1872-1878 spÄdzone w warszawskim
Instytucie Muzycznym. Po jego ukoĹczeniu Paderewski utrzymywaĹ
siÄ z gry na przyjÄciach oraz udzielanych lekcji. Sam ÄwiczyĹ
nawet dwanaĹcie godzin dziennie. W 1880 roku poĹlubiĹ AntoninÄ
KorsakównÄ, która po dziewiÄciu miesiÄ
cach zmarĹa zostawiajÄ
c
go z kilkumiesiÄcznym wówczas synem, Alfredem. Po Ĺmierci Ĺźony
Paderewski wyjechaĹ do Berlina aby tam doskonaliÄ swój warsztat
muzyczny.Za granicÄ
Paderewski poznaĹ sĹynnÄ
polskÄ
aktorkÄ,
HelenÄ ModrzejewskÄ
, która uwierzyĹa w jego talent i podarowaĹa
mu znacznÄ
sumÄ pieniÄdzy na dalszÄ
naukÄ. DziÄki jej pomocy
finansowej Paderewski ksztaĹciĹ siÄ w Wiedniu pod okiem Teodora
Leszetyckiego, który poleciĹ go póĹşniej na posadÄ nauczyciela
gry na fortepianie w Strasburgu.Pierwszy, duĹźy koncert daĹ
Paderewski w ParyĹźu w 1888 roku. Ze stolicy Francji udaĹ siÄ
nastÄpnie do Londynu, gdzie wystÄ
piĹ, m.in. przed samÄ
królowÄ
WiktoriÄ
. Mimo tych sukcesów Paderewski popadĹ w kĹopoty
finansowe i z tego powodu zmuszony byĹ przyjÄ
Ä ofertÄ tournée
po Stanach Zjednoczonych, które odbyĹ w latach 1891-1892. Trasa
koncertowa okazaĹa siÄ dla niego wielkim sukcesem. Paderewski
zamieszkaĹ w USA, gdzie zdobyĹ ogromnÄ
popularnoĹÄ oraz
artystycznÄ
renomÄ. W 1899 roku oĹźeniĹ siÄ z HelenÄ
GórskÄ
.
Mimo tego Ĺźe Paderewscy zakupili dworek w MaĹopolsce, to
osiedlili siÄ w Szwajcarii, w posiadĹoĹci niedaleko Lozanny.Na
przeĹomie stuleci Paderewski skomponowaĹ swojÄ
jedyna operÄ pt.
„Manru”. Prapremiera dzieĹa miaĹa miejsce 29 maja 1901 roku w
Dreznie. AmerykaĹska prapremiera odbyĹa siÄ w walentynki 1902
roku w nowojorskiej Metropolitan Opera. Do dziĹ jest to jedyna
polska opera, która zostaĹa tam wystawiona. Po wybuchu I
wojny Ĺwiatowej Paderewski wykorzystaĹ swoja popularnoĹÄ i
rozpoczÄ
Ĺ dziaĹalnoĹÄ dyplomatycznÄ
na rzecz swojej
ojczyzny. Oprócz dyplomacji, zbieraĹ równieĹź fundusze na pomoc
ofiarom wojny i zostaĹ wspóĹzaĹoĹźycielem komitetów pomocy
Polakom w ParyĹźu i Londynie. W 1915 roku wraz z Henrykiem
Sienkiewiczem zaĹoĹźyli Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy
Ofiarom Wojny w Polsce. Artysta kaĹźdy swój wystÄp poprzedzaĹ
mowÄ
na temat niepodlegĹoĹci Polski. UdaĹo mu siÄ takĹźe
nawiÄ
zaÄ dobre relacje z Edwardem House'm, doradcÄ
prezydenta
Wilsona. DziÄki temu w styczniu 1917 roku mógĹ spotkaÄ siÄ z
samym prezydentem, aby wrÄczyÄ mu memoriaĹ dotyczÄ
cy Polski.
ByÄ moĹźe wĹaĹnie za sprawÄ
nieustannych staraĹ Paderewskiego
sprawa polskiej niepodlegĹoĹci znalazĹa siÄ w sĹynnych 14
punktach Wilsona. W sierpniu 1917 roku kompozytor objÄ
Ĺ funkcjÄ
przedstawiciela Komitetu Narodowego Polskiego na USA.Do Polski
wróciĹ pod koniec grudnia 1918 roku, po powrocie PiĹsudskiego,
który zleciĹ misjÄ formowania rzÄ
du Moraczewskiemu. Dwudziestego
piÄ
tego grudnia Paderewski pojawiĹ siÄ w GdaĹsku, a póĹşniej w
Poznaniu. Jego wizyta w stolicy Wielkopolski nie spotkaĹa siÄ z
aprobatÄ
zaborcy pruskiego. WĹadze pruskie nie zgodziĹy siÄ
bowiem na jego pobyt w mieĹcie i staraĹy siÄ dorÄczyÄ
Paderewskiemu nakaz opuszczenia miasta. PrzebywajÄ
cego w hotelu
Bazar kompozytora ochraniaĹy jednak polskie oddziaĹy. Jego wizyta
byĹa nie tylko politycznÄ
manifestacjÄ
, ale staĹa siÄ równieĹź
przyczynkiem do niespotykanych wczeĹniej w tym zaborze otwartych
manifestacji patriotycznych
i niepodlegĹoĹciowych. Wizyta Paderewskiego uwolniĹa energiÄ,
która gromadziĹa siÄ w Wielkopolsce od wielu lat. Splot
wydarzeĹ: tĹumionych dÄ
ĹźeĹ niepodlegĹoĹciowych, niechÄci
wobec zaborcy i jego represji oraz manifestacji wobec wizyty
Paderewskiego, doprowadziĹ wreszcie do wybuchu zwyciÄskiego dla
Polaków Powstania Wielkopolskiego.Po przyjeĹşdzie do Warszawy
Paderewski zostaĹ, najpierw mediatorem pomiÄdzy obozami
PiĹsudskiego i Dmowskiego, a nastÄpnie, 16 stycznia 1919 roku
mianowano go premierem oraz ministrem spraw zagranicznych. Wraz z
Dmowskim reprezentowali oni PolskÄ na konferencji w ParyĹźu,
której efektem koĹcowym byĹ traktat wersalski, koĹczÄ
cy I
wojnÄ ĹwiatowÄ
. W tym samym czasie Paderewski wspieraĹ Tadeusza
Rozwadowskiego w jego staraniach majÄ
cych na celu utworzenie
polskiego Legionu AmerykaĹskiego, majÄ
cego odpieraÄ ataki
bolszewików na PolskÄ. Rezultatem ich wspóĹpracy staĹo siÄ
powstanie polsko-amerykaĹskiej Eskadry Lotniczej im. Tadeusza
KoĹciuszki.Mimo wielu sukcesów, Paderewskiemu nie udaĹo siÄ
jednak zrealizowaÄ wszystkich planów strony polskiej. Ponadto jego
bezpartyjny rzÄ
d byĹ krytykowany zarówno przez polskÄ
prawicÄ,
jak i lewicÄ. Sam Paderewski zdawaĹ sobie sprawÄ z tego, Ĺźe
misja jego rzÄ
du ma charakter tymczasowy, toteĹź w grudniu 1919
roku podaĹ siÄ do dymisji. NastÄpnie wyjechaĹ na zasĹuĹźony
odpoczynek do Szwajcarii.WróciĹ jednak w 1920 roku, w szczycie
wojny polsko-bolszewickiej. ZostaĹ wtedy wysĹannikiem polskiego
rzÄ
du do Ligi Narodów. Jednak szybko, bo juĹź w 1921 roku
zrezygnowaĹ z tej funkcji. W czasie swojej kariery politycznej
Paderewski daĹ siÄ poznaÄ jako Ĺwietny dyplomata i organizator,
szczerze oddany sprawie polskiej.W 1922 roku ponownie udaĹ siÄ do
Stanów Zjednoczonych. Tam powróciĹ do koncertowania, za odbyte
wówczas tournée po USA otrzymaĹ w sumie 500 tysiÄcy dolarów,
sumÄ, jak na owe czasy, astronomicznÄ
. PóĹşniej zajÄ
Ĺ siÄ
takĹźe dziaĹalnoĹciÄ
charytatywnÄ
, m.in. przekazujÄ
c na te
cele dochody ze swoich koncertów.W 1935 roku, po Ĺmierci
MarszaĹka PiĹsudskiego, Paderewski wspóĹtworzyĹ tzw. Front
Morges, organizacjÄ opozycyjnÄ
wobec polskiego reĹźimu
autorytarnego. Organizacja ta domagaĹa siÄ demokratyzacji Ĺźycia
politycznego w Polsce oraz wysuwaĹa kandydaturÄ Paderewskiego na
stanowisko prezydenta kraju.Po wybuchu II wojny Ĺwiatowej
Paderewski wszedĹ w skĹad polskich wĹadz na uchodĹşstwie.
ZostaĹ przewodniczÄ
cym Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej w
Londynie, która stanowiĹa emigracyjny substytut Sejmu. W 1940 roku
wyjechaĹ do Stanów Zjednoczonych, aby prowadziÄ tam
dziaĹalnoĹÄ na rzecz niepodlegĹoĹci Polski. DziÄki jego
staraniom rzÄ
d Sikorskiego uzyskaĹ fundusze na uzbrojenie
polskich siĹ zbrojnych na Zachodzie.Ignacy Paderewski zmarĹ w
Nowym Jorku, 29 czerwca 1941 roku. ZostaĹ pochowany na Cmentarzu
Narodowym w Arlington, pod Waszyngtonem. Jego prochy wróciĹy juĹź
do wolnej Polski i w 1992 roku spoczÄĹy w podziemiach
archikatedry Ĺw. Jana w Warszawie. Za Ĺźycia i po Ĺmierci Ignacy
Paderewski zostaĹ odznaczony, m.in. orderem wojennym Virtuti
Militari, Orderem OrĹa BiaĹego, LegiÄ
HonorowÄ
, Orderem
Imperium Brytyjskiego oraz doktoratami honoris causa wielu uczelni.