[Prószyński i S-ka]
Kategoria: Publicystyka, esej polskiWysyłka: od ręki
Próba odczytania charakteru i polityki państwa polskiego w
pierwszych stuleciach istnienia. „Myśli o dawnej
Polsce” (1960), które sam autor określił jako „posłowie do
‘Polski...
Pełen opis produktu 'Myśli o dawnej Polsce' »
Próba odczytania charakteru i polityki państwa polskiego w
pierwszych stuleciach istnienia. „Myśli o dawnej Polsce” (1960),
które sam autor określił jako „posłowie do ‘Polski Piastów’, a
jednocześnie przedsłowie do ‘Polski Jagiellonów’, są niejako
dopełnieniem jego eseistycznej syntezy polskiej historii, próbą
odczytania charakteru i polityki państwa polskiego w pierwszych
stuleciach istnienia. „Autor drąży coraz głębiej w gąszcz faktów –
pisał Antoni Gołubiew w „Tygodniku Powszechnym” 1961 – stara się je
odczytać i zinterpretować, by dotrzeć do rzeczywistego obrazu, do
tego, co było i jak było”. Część pierwsza nosząca tytuł „Podglebie”
to wnikliwe rozważania na temat genezy i rozwoju narodowości i
narodu, granic i kierunków działania politycznego Polski
piastowskiej, zarysowanie procesu, który doprowadził do utworzenia
się nad Odrą, Wisłą i Wartą jednolitego, choć zróżnicowanego
wewnętrznie państwa. Część druga – „Zmiana kursu” – to prowadzony z
pasją dyskurs „na temat tzw. idei jagiellońskiej, która wywróciła
środkowoeuropejski bieg rzeczy polskich i nadała im inny kierunek”
(Aleksander Gieysztor, „Nowe Książki” 1961). „Niefortunna zmiana
kursu polityki polskiej – pisze Jasienica – nie polegała na
podjęciu wielkiej ekspansji wschodniej... Istota zła polegała na
rozbracie z dawna wyrobionymi tradycjami polityki piastowskiej...
Po wielu wahaniach... powołano do życia strukturę wyższego,
wielonarodowego typu. Powstało państwo wprawdzie jednolite, mające
wspólnego króla, sejm i politykę, ale dwa języki urzędowe i dwie
odrębne administracje... Do unii Polska była zwykłym, normalnym
państwem europejskim. Po unii stanęła wobec zagadnień, o których
nikomu się nie śniło. Twierdzenie, że już dzisiaj cały glob nauczył
się podobne do naszych, pounijnych, problemy łatwo rozwiązywać,
grzeszyłoby pewnie nadmiarem optymizmu”. Paweł Jasienica, właśc.
Leon Lech Beynar (1909–1970) Odznaczony pośmiertnie w 2007 roku
Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski – historyk, eseista,
publicysta; autor słynnej syntezy dziejów Polski przedrozbiorowej
(„Polska Piastów”, „Polska Jagiellonów”, „Rzeczpospolita Obojga
Narodów”). Uczestnik kampanii wrześniowej, oficer Armii Krajowej;
po wojnie represjonowany. Od 1959 roku wiceprezes ZLP; ostatni
prezes Klubu Krzywego Koła (1962). W 1964 jako jeden z 34
intelektualistów podpisał protest przeciwko polityce kulturalnej
władz PRL. Od 1966 wiceprezes polskiego PEN Clubu. W 1968 wystąpił
w obronie represjonowanych studentów, co spowodowało zakaz
publikacji jego prac.