[]
Kategoria: Monety / Monety w gradingu / Monety w gradingu PR70, MS70, LL
mennicy pod ĹapÄ
orĹa. W otoku napis:
POLSKA/RZECZPOSPOLITA/LUDOWA. Rewers monety: Popiersie Heleny
Modrzejewskiej. W otoku napis: HELENA
MODRZEJEWSKA. U doĹu monety data: 1840-1909....
Pełen opis produktu '100 zĹ, Helena Modrzejewska, grading PR70' »
Kategoria: numizmatyka / monety PRL
Awers monety: Wizerunek orĹa ustalony dla godĹa Rzeczypospolitej
Ludowej, po bokach orĹa oznaczenie roku emisji 19-75, pod orĹem
napis: ZĹ 100 ZĹ. Znak mennicy pod ĹapÄ
orĹa. W otoku napis:
POLSKA/RZECZPOSPOLITA/LUDOWA.
Rewers monety: Popiersie Heleny Modrzejewskiej. W otoku napis:
HELENA MODRZEJEWSKA. U doĹu monety data: 1840-1909. KaĹźdy napis
poprzedzony i zakoĹczony pereĹkÄ
.
Projektant monety: StanisĹawa WÄ
tróbska
Helena Modrzejewska urodziĹa siÄ 2 paĹşdziernika 1840 w Krakowie.
Nazwisko „Modrzejewska” przybraĹa na poczÄ
tku kariery aktorskiej.
ByĹa nieĹlubnym dzieckiem Józefy Benda.
Jej talent aktorski odkryĹ Gustaw Zimajer, o którym niewiele
wiadomo. WynajmowaĹ mieszkanie od matki Heleny, podobno byĹ
takĹźe jej kochankiem. Na pewno zostaĹ pierwszym impresario, lub
agentem, jakbyĹmy powiedzieli dzisiaj, Heleny Modrzejewskiej. ByĹ
równieĹź jej pierwszym Ĺźyciowym partnerem. ZaangaĹźowaĹ aktorkÄ
do wystÄpów wraz z trupÄ
Konstantego Lobojki. Z LobojkÄ
Modrzejewska objechaĹa GalicjÄ, wystÄ
piĹa równieĹź we
Lwowie.
Jednak lokalna sĹawa jej nie wystarczaĹa, dlatego teĹź odeszĹa
od Zimajera i w 1865 roku udaĹa siÄ do Krakowa, gdzie
wystÄpowaĹa przez cztery lata. W tym czasie zagraĹa 110 ról w
360 sztukach. Okres krakowski byĹ dla Modrzejewskiej naukÄ
rzemiosĹa aktorskiego. ZdobyĹa wówczas nie tylko nowe
umiejÄtnoĹci, ale jak sama mówiĹa, oduczyĹa siÄ wielu zĹych
nawyków scenicznych. Ponadto kierujÄ
cy teatrem StanisĹaw
KoĹşmian, twórca „szkoĹy krakowskiej”, nie tolerowaĹ
efekciarstwa, zamiast którego zaszczepiaĹ w aktorach ducha
zespoĹowoĹci i gry dyskretnej, opartej na obserwacji
rzeczywistoĹci i tekĹcie sztuki.
Po okresie krakowskim przyszedĹ czas na zdobycie Warszawy, co nie
byĹo takie proste i dĹugo siÄ nie udawaĹo. Modrzejewska
zdobyĹa jednak przychylnoĹÄ Sergiusza Muchanowa, prezesa
dyrekcji Teatrów RzÄ
dowych, oraz jego Ĺźony Marii
Kalergis-Muchanow. Aktorka zadebiutowaĹa na warszawskiej scenie 4
paĹşdziernika 1868 roku. Kolejne jej role przyjmowano
entuzjastycznie, wiÄc Muchanow podpisaĹ z niÄ
kontrakt na
stanowisko pierwszej aktorki dramatu i komedii. PowiodĹo jej siÄ
takĹźe w Ĺźyciu osobistym, zostaĹa ĹźonÄ
wielkopolskiego
arystokraty Karola ChĹapowskiego.
Przez osiem lat wystÄpów w Warszawie poznaĹa równieĹź wiele
znanych i wybitnych postaci, Józefa CheĹmoĹskiego, StanisĹawa
Witkiewicza czy noblistÄ, Henryka Sienkiewicza. W tym gronie
zrodziĹ siÄ pomysĹ emigracji do Stanów Zjednoczonych.
Modrzejewska zawsze mierzyĹa wyĹźej. Tak jak wczeĹniej u Lobojki
nie wystarczyĹa jej „rola” lokalnej gwiazdki, tak teĹź póĹşniej
status najpopularniejszej warszawskiej aktorki równieĹź nie
speĹniaĹ wszystkich jej ambicji. W 1876 roku wraz z mÄĹźem i
sĹanwymi przyjacióĹmi wyemigrowaĹa do Anaheim w Kalifornii.
Pobyt w Ameryce nie byĹ jednak Ĺatwy, a sukces nie przyszedĹ
Modrzejewskiej z takÄ
ĹatwoĹciÄ
, jak to miaĹo miejsce w
Polsce. Przede wszystkim, 36 letnia aktorka nie znaĹa jÄzyka
angielskiego, a farma, którÄ
kupiĹa wraz z przyjacióĹmi,
splajtowaĹa pochĹaniajÄ
c wszystkie ich fundusze. Modrzejewska
wytrwale dÄ
ĹźyĹa jednak do celu, którym byĹo zostanie aktorkÄ
o
Ĺwiatowej sĹawie. Po roku przeniosĹa siÄ do San Francisco,
gdzie przez kilka godzin dziennie uczyĹa siÄ jÄzyka i
doskonaliĹa role. Kilkakrotnie staraĹa siÄ o przesĹuchanie w
tetarze w San Francisco. W USA byĹa jednak zupeĹnie nieznana,
traktowano jÄ
jako amatorkÄ. Mimo wielu przeciwnoĹci, w koĹcu
udaĹo jej siÄ, jak zawsze. Na scenie California Theatre
zadebiutowaĹa tytuĹowÄ
rolÄ
w "Adriannie Lecouvreur". ByĹ to
jej kolejny, ogromny sukces.
JesieniÄ
1877 roku ruszyĹa w pierwsze amerykaĹskie tournée, w
czasie którego zjednaĹa sobie amerykaĹskÄ
krytykÄ oraz
publicznoĹÄ. "To jedna z wielkich aktorek naszych czasów" -
pisaĹ recenzent "Public Ledger" z Filadelfii. W Ameryce
Modrzejewska przybraĹa pseudonim „Modjeska”. OdnosiĹa sukcesy
wystÄpujÄ
c, najczÄĹciej w repertuarze szekspirowkim na deskach
amerykaĹskich oraz goĹcinnie na scenach brytyjskich.
W 1883 roku przyjÄĹa obywatelstwo amerykaĹskie. W 1893 roku
zostaĹa poproszona o wygĹoszenie odczytu na kongresie kobiet w
Chicago (World’s Fair Auxiliary Congress), gdzie przedstawia
sytuacjÄ kobiet pod zaborami rosyjskim i pruskim. Krytyczny
stosunek Modrzejewskiej wobec rzÄ
du rosyjskiego wyraĹźony w
przemówieniu spowodowaĹ wydanie ukazu carskiego, który zakazywaĹ
jej wjazdu na terytorium rosyjskie.
Ostatnia wizyta w Polsce miaĹa miejsce na przeĹomie lat 1902 i
1903. W trakcie tego pobytu od 31 paĹşdziernika 1902 do 28 kwietnia
1903 Modrzejewska wystÄpowaĹa we Lwowie, Poznaniu i
Krakowie.
Drugiego maja 1905 roku daĹa w Nowym Jorku jubileuszowe
przedstawienie, a nastÄpnie udaĹa siÄ w dwuletnie tournée, po
którym zakoĹczyĹa karierÄ. WystÄpowaĹa potem jeszcze
sporadycznie, wspierajÄ
c cele charytatywne. ZagraĹa ĹÄ
cznie w
260 rolach.
ZmarĹa w Bay Island w East Newport w Kalifornii 8 kwietnia 1909
roku. Jej pogrzeb odbyĹ siÄ w Los Angeles. PóĹşniej, zgodnie z
ostatniÄ
wolÄ
, jej szczÄ
tki spoczÄĹy obok grobu matki w
Krakowie na cmentarzu Rakowickim.
ĹšródĹa: Monika Mokrzycka-Pokora, Helena Modrzejewska (Modjeska),
sierpieĹ 2006. Gazeta w Krakowie, lipiec 2001.