[tytuŁ]
Kategoria: Książki naukowe>Historia>Historia poszczególnych krajów i krain>Historia Europy>Historia Polski>Historia Polski 1945-1989Wysyłka: od ręki
zajmowano, nie poświęcono im osobnych studiów.Tekst pierwszy -
„Dachau koników polnych”. Miłosz i „ukąszenie
darwinowskie” - jest poświęcony zawiłej kwestii stosunku Miłosza do
teorii...
Pełen opis produktu 'Miłosz Interpretacje i świadectwa' »
Książka ta zawiera historycznoliterackie interpretacje wybranych
problemów twórczości Miłosza, które dotąd nie przyciągnęły uwagi
badaczy w stopniu, na jaki zasługują, to znaczy nawet jeśli się
nimi zajmowano, nie poświęcono im osobnych studiów.Tekst pierwszy -
„Dachau koników polnych”. Miłosz i „ukąszenie darwinowskie” - jest
poświęcony zawiłej kwestii stosunku Miłosza do teorii Darwina. Jest
to jedna z kwestii kluczowych dla zrozumienia jego poetyckiego
światopoglądu. Postawa Miłosza wobec darwinowskiej wizji świata
była ambiwalentna. Z jednej strony możemy mówić o „darwinowskim
ukąszeniu”, podobnym do późniejszego „ukąszenia heglowskiego”, a
więc o silnym przejęciu się teorią Darwina, z drugiej o zmaganiu
się poety z Darwinem, a więc o szukaniu alternatywy dla
darwinowskiej wizji świata i życia. W swojej twórczości Miłosz
wiele razy wyrażał poczucie, że Darwin może mieć rację, że w swojej
teorii walki o byt, przedstawionej w dziele O pochodzeniu gatunków,
mówi prawdę o przyrodniczym porządku istnienia i strukturze
ludzkiej rzeczywistości, ale też bardzo starał się spod
darwinowskiego wpływu wyzwolić. Przez całe życie miał udręczające
poczucie, że ludzki porządek wartości jest głęboko sprzeczny z
porządkiem przyrodniczym świata, że koliduje z podstawową
ontologiczną strukturą rzeczywistości, która – jak Miłosz to
formułował w duchu manichejsko-darwinowskim – jest całkowicie
sprzeczna z potrzebami ludzkiego serca, wartości moralne są bowiem
tylko wyrazem bezsilnego protestu ludzkiej wrażliwości wobec
„kamiennej” pustki kosmosu. Szło za tym pytanie podstawowe: czy
żelazne prawa rządzące przyrodą są całkowicie odmienne od praw
rządzących historią, czy raczej przeciwnie: obie domeny – przyroda
i historia – podlegają temu samemu, twardemu prawu przyrodniczej
konieczności, którego działanie opisali Newton i Darwin.Druga część
książki zatytułowana Miłosz i pomnik zawiera teksty, które są próbą
zrekonstruowania zawiłej historii związków Miłosza ze słynnym,
wzniesionym w 1980 roku w Gdańsku, Pomnikiem Poległych Stoczniowców
1970, jednym z najważniejszych pomników polskiej historii, na
którym zostały umieszczone fragmenty wiersza poety. Szukałem tutaj
odpowiedzi na pytanie, jak w ogóle doszło do tego, że na pomniku
znalazł się wiersz Który skrzywdziłeś człowieka prostego, czy
Miłosz chciał, by wykorzystano ten właśnie wiersz, a nie inny, czy
też sprawy związane z wyborem fragmentów Miłoszowskiego tekstu oraz
zgodą poety na jego wykorzystanie przez budowniczych pomnika były
dużo bardziej skomplikowane. Szczegółowo zrekonstruowałem przebieg
zdarzeń związanych z projektowaniem pomnika, jego budową i
umieszczaniem na nim płaskorzeźby z wierszem poety. Osobny tekst
poświęciłem ważnemu epizodowi z lat osiemdziesiątych, a mianowicie
toczącym się w środowisku pierwszej Solidarności gwałtownym sporom,
czy na pomniku poległych stoczniowców obok krzyża z wierszem
Miłosza należy umieścić pełną listę ofiar Grudnia 1970, czy też
tylko listę ograniczoną, spory te bowiem rzutowały na symboliczną
wymowę pomnika i pośrednio także na symboliczną wymowę tekstu poety
umieszczonego na jednym z pomnikowych krzyży. Starałem się też
zrekonstruować z wielu perspektyw pierwszą wizytę Miłosza w
Gdańsku, do jakiej doszło w czerwcu 1981, a więc w kulminacyjnym
punkcie ofensywy Solidarności, analizując, jak Miłosz zachowywał
się w radykalnie nowej dla siebie sytuacji podczas swojego
pierwszego od trzydziestu lat pobytu w Polsce. Przyjrzałem się też
temu, jak komunistyczna Służba Bezpieczeństwa widziała gdańską
wizytę Miłosza oraz jak opisywała i oceniała ze swojego punktu
widzenia zachowania poety w czerwcu 1981 roku....