Kangoo.plSzukamy produktów wśród ponad 10 mln ofert sklepów internetowych

Teza o istnieniu krakowskiego romantyzmu pojawiała się dotąd rzadko i nadal może się wydawać nieco ekstrawagancka. Tę sytuację radykalnie zmienia książka Edyty Gracz-Chmury. Jest to bowiem niezwykle udana próba odpowiedzi na niezbadane dotąd pytanie - jakie oblicze miał romantyzm w Krakowie i co wyróżnia tę regionalną odmianę prądu literackiego [...]. Oprócz dzieł dobrze znanych, Autorka przywróciła pamięci wiele zupełnie zapomnianych utworów krakowskich pisarzy, wykorzystując zarówno teksty drukowane, publikowane na łamach krakowskich czasopism lub w osobnych tomach, jak i bardzo liczne materiały rękopiśmienne. W ten sposób powstało studium imponujące rozległością horyzontów i znajomością rzeczy, w sposób plastyczny i erudycyjny ukazujące regionalną odmianę romantyzmu krakowskiego, akcentujące oryginalność i swoistość powstającej tu literatury, podkreślające jej odmienność na tle całokształtu twórczości krajowej okresu romantyzmu [...]. Z recenzji prof. Marka Stanisza WSTĘP Przedmiotem niniejszej książki jest próba charakterystyki literatury powstałej w Krakowie w latach 1827-1863. Takie ujęcie tematu pracy wymaga uściślenia zarówno zasięgu terytorialnego, jak i granic czasowych badanego zjawiska. Rok 1827 to dla Krakowa data szczególna. Pod Wawel docierają wówczas wiersze Adama Mickiewicza, przemycane przez granicę Wolnego Miasta'. Mieszkańcy dawnej stolicy mają więc pierwszą okazję zaznajomienia się tak szeroko z poezją wieszcza. W tym samym roku pojawia się w Krakowie lwowskie, "korsarskie" wydanie Sonetów krymskich, które młodzież uniwersytecka przedrukowuje i rozpowszechnia bez zgody autora. Rok ten rozpoczął prawdziwie wielką fascynację poezjami Mickiewicza i samym romantyzmem w ogóle. Kilkanaście miesięcy później na łamach "Rozmaitości Naukowych", a potem w "Gońcu Krakowskim" ukazały się sonety Józefa Łapsińskiego, będące naśladowaniem krymskiego cyklu Mickiewicza. Pierwszy romantyczny tom tego pochodzącego z Krakowa poety pod tytułem Poezje ukazał się dopiero w 1829 roku. W tym samym roku wyższość autora Konrada Wallenroda uznali poeci klasycznego pokolenia - Franciszek Wężyk i Napoleon Medyński - i złożyli Mickiewiczowi poetycki hołd1'. Zakończenie dominacji literatury romantycznej nad innymi prądami poetyckimi w Krakowie umownie datujemy na rok 1863. Powstanie styczniowe przyniosło pod Wawelem stopniowe odchodzenie od dawnych ideałów romantycznych na rzecz programu literackiego zbliżonego do pozytywizmu. Proces ten widoczny jest najwyraźniej w twórczości Anny  Libery . Romantyczną fascynację folklorem podkrakowskim zastępuje ona realistyczną obserwacją środowisk mieszczańskich. Zmiany w światopoglądzie autorki dostrzegalne są też na przykładzie działalności społecznej, w którą angażuje się poetka w latach 50. Do lat 60. swymi sztukami zasila krakowską scenę teatralną Adam Gorczyński, którego aktywność literacka ustępuje miejsca działalności publicznej na rzecz upowszechniania kultury i ochrony zabytków. Powoli zaczyna się zmieniać także kierunek badań naukowych. Ostatni tom Podróży do Włoch Józefa Kremera, romantycznej summy estetycznej, ukazuje się w 1864 roku. Pod koniec lat 50. na arenę literacką wstępuje przełomowe pokolenie "przedburzowców"  - poetów skupionych wokół lwowskiego "Dziennika Literackiego". Do grona tego tej należeli także twórcy krakowscy wywodzący się z tak zwanej "pracowni Parysa Filippiego", ukonstytuowanej grupy literacko-artystycznej, przede wszystkim Adam Bełcikowski, Michał Bałucki, Józef Szujski i Jan Kanty Turski. Początek i koniec romantyzmu w Krakowie wiązały się między innymi ze szczególną admiracją wielkich poetów. Romantyzm w Krakowie rozpoczął się od kultu Mickiewicza, a - rzec by można - zakończył kultem Słowackiego. Autorowi Balladyny hołdowali przede wszystkim poeci i pisarze spotykający się w pracowni Filippiego. Działalność kulturotwórcza tej grupy była ostatnim akcentem romantyzmu w Krakowie. Regularne dyskusje na tematy literackie toczyli tu, oprócz wspomnianych Bałuckiego i Szujskiego, także Adam Bełcikowski, Jan Kanty Turski, Alfred Szczepański, Ludwik Kubala i Edward Lubowski. Ostatni krakowscy romantycy powtórnie dali o sobie znać w roku 1860 - zainicjowali wówczas nowe wydawnictwo - tygodnik dla kobiet pt. "Niewiasta" redagowany przez Turskiego i Bałuckiego. W piśmie tym ukazały się między innymi recenzje Księdza Marka Słowackiego oraz Polski w pieśniach Deotymy. W artykule o dramacie Słowackiego Bałucki zwrócił uwagę przede wszystkim na idee demokratyczne i ostrą opinię społeczeństwa polskiego, których dopatrzył się w recenzowanym przez siebie utworze. Znamienne dla Bałuckiego, jak i dla całego pokolenia przedburzowców - ostatnich romantyków - było podkreślanie wielkiej roli Słowackiego jako poety, którego dzieła miały odtąd wyznaczać kierunek rozwoju polskiej literatury. Warto odnotować selektywne podejście do twórczości autora Balladyny. Doceniano w niej akcenty demokratyczne i rewolucyjne, eksponowano silne psychicznie postaci kobiece, a pomijano całkowicie idee mesjanizmu, który łączono ze zgubną biernością.[...] SPIS TREŚCI: Wstęp Rozdział I Życie społeczno-kulturalne Krakowa w latach 1827-1863 1. Tło historyczne 2. Przyczyny marginalizacji Krakowa 3. Literaci i spiski 4. Życie społeczno-kulturalne w Krakowie 5. Ruch antykwaryczny doby romantyzmu: Ambroży Grabowski, Józef Łepkowski, Józef Mączyński  6. Kulturotwórcza rola Jana Pawła Woronicza Rozdział II Krakowskie przedromantyczne tradycje literackie 1. O "krakowskiej szkole poezji" słów kilka 2. Poprzednicy romantyków krakowskich: Wojciech Bogusławski, Kazimierz Brodziński, Franciszek Wężyk i Konstanty Majeranowski 3. Wpływ "szkoły puławskiej" 4. Podróże do Krakowa - romantyczne odkrycie miasta Rozdział III Świadomość literacka i myśl programowa 1. Model i program poezji krakowskiej 2. "Język twój dusza rodaków odgadła" - recepcja poezji Adama Mickiewicza w Krakowie 3. Krytyka literacka i teatralna 4. Literatura w Listach z Krakowa Józefa Kremera 5. Środowisko akademickie a romantyzm: początki syntezy historycznoliterackiej, słowianoznawstwo i słowianofilstwo  Rozdział IV Romantyczna poezja Krakowa 1. Refleksje nad krajobrazem i naturą 2. Franciszek Żygliński - krakowski poeta grobów i ruin 3. Poezja rewolucyjna Gustawa Ehrenberga 4. Poeci lwowscy w Krakowie Rozdział V Folkloryzm krakowski i regionalizm miejski Edmunda Wasilewskiego 1. Krakowiaki - nobilitacja folkloru krakowskiego 2. Regionalizm miejski Edmunda Wasilewskiego Rozdział VI Poetka, pisarka, emancypantka. Literacki portret Anny Libery "Krakowianki" Rozdział VII Inne formy, nowe zjawiska 1. Uwagi ogólne 271 2. Adama Gorczyńskiego legendy, opowiadania historyczne i dramaty 3. Powieści pamiętnikarskie Walerego Wieloglowskiego 4. Literatura Władysława Ludwika Anczyca 5. Ostatni romantycy krakowscy - Józef Szujski, Michał Bałucki, Adam Belcikowski i Jan Kanty Turski Uwagi końcowe Bibliografia Spis ilustracji Indeks osobowy