[OSSOLINEUM]
Kategoria: Beletrystyka / Literatura piÄkna
, ktĂłrego koniec datuje siÄ na rok okoĹo 1840, powstaĹy
wystawione za Ĺźycia pisarza i do dziĹ najbardziej znane
komedie, takie jak MÄ
Ĺź i Ĺźona, Damy i huzary, Ĺluby
panieĹskie, czyli...
Pełen opis produktu 'WybĂłr komedii' »
W biografii artystycznej Aleksandra Fredry moĹźna wyodrÄbniÄ dwa
okresy, oddzielone prawie piÄtnastoletnim milczeniem spowodowanym
nieprzychylnym nastawieniem krytyki literackiej. W pierwszym,
ktĂłrego koniec datuje siÄ na rok okoĹo 1840, powstaĹy
wystawione za Ĺźycia pisarza i do dziĹ najbardziej znane komedie,
takie jak MÄ
Ĺź i Ĺźona, Damy i huzary, Ĺluby panieĹskie, czyli
Magnetyzm serca, Pan Jowialski czy Zemsta. W drugim natomiast,
rozpoczynajÄ
cym siÄ okoĹo 1854 roku, Fredro napisaĹ utwory,
ktĂłre pojawiĹy siÄ na scenie dopiero po jego Ĺmierci, m.in.
Wielki czĹowiek do maĹych interesĂłw, Ĺwieczka zgasĹa,
Teraz.
Niniejszy wybĂłr odzwierciedla ten podziaĹ i ukazuje specyfikÄ
obu okresĂłw twĂłrczych. W ksiÄ
Ĺźce znalazĹy siÄ wszystkie
wymienione wyĹźej dzieĹa. We WstÄpie Marian Ursel analizuje
najwaĹźniejsze cechy formalne oraz tematy Fred rowskich
komedii.
OdnoszÄ wraĹźenie, Ĺźe ciÄ
gle jesteĹmy jak z Fredry, z tej samej
spoĹecznoĹci, mentalnoĹci. ChociaĹź bardzo chcemy byÄ
obywatelami Ĺwiata, to tkwimy w naszym rodzimym zaĹcianku. Fredro
pozostawiĹ partytury brzmieĹ naszego charakteru narodowego.
Anna Augustynowicz, reĹźyserka teatralna
Autor Zemsty zawsze lubiĹ patrzeÄ na produkcje bĹaznĂłw w cyrku.
Jakby wiedzÄ
c, Ĺźe poczÄ
tki teatru i poczÄ
tki cyrku z jednego
korzenia wyrastajÄ
(âŚ).
Adam GrzymaĹa-Siedlecki
Fredro uwaĹźaĹ dobrych aktorĂłw za wspĂłĹtwĂłrcĂłw sukcesu
teatralnego. W NienawiĹci mÄĹźczyzn, pierwotnej redakcji ĹlubĂłw
panieĹskich, zanotowaĹ w tekĹcie pobocznym: âten niemy monolog
zostawia siÄ talentowi aktoraâ. Niemy monolog! Talentowi aktora!
â to mĂłwi samo za siebie.
Ze WstÄpu Mariana Ursela
Aleksander Fredro (1793-1876) â zwiÄ
zany ze Lwowem, jeden z
najwybitniejszych polskich komediopisarzy, siÄgajÄ
cy rĂłwnieĹź po
inne formy wypowiedzi literackiej, m.in. balladÄ, poemat, bajkÄ,
przysĹowie czy aforyzm. Autor pisanego w latach 1844-1846
pamiÄtnika Trzy po trzy, w ktĂłrym zawarĹ wspomnienia z czasĂłw
sĹuĹźby w armii KsiÄstwa Warszawskiego i w wojsku Napoleona.
TworzyĹ w epoce zdominowanej przez romantykĂłw, ale jego dzieĹo
nosi cechy późnego klasycyzmu. Ze wzglÄdu na mistrzowskie
wykorzystanie jÄzyka, komizm sytuacyjny oraz zapadajÄ
ce w
pamiÄÄ kreacje bohaterĂłw jego komedie do dziĹ sÄ
chÄtnie
grywane; staĹy siÄ takĹźe podstawÄ
kilku scenariuszy
filmowych.
Marian Ursel (1950) â profesor nauk humanistycznych, kierownik
ZakĹadu Historii Literatury Romantyzmu w Instytucie Filologii
Polskiej Uniwersytetu WrocĹawskiego, rektor Karkonoskiej
PaĹstwowej SzkoĹy WyĹźszej w Jeleniej GĂłrze. OpublikowaĹ m.in.
Bajkopisarstwo Aleksandra Fredry (1980), O wierszach Aleksandra
Fredry (1992), Fredrowskie teatralizacje. Studia i szkice (1994),
Romantyzm (2000), Aleksander Fredro. Na scenie Ĺźycia i teatru
(2009), Romantycy i okolice Ĺmierci (2011).
Biblioteka Narodowa, seria I, numer 325