[Napoleon V]
Kategoria: Nauka / Historia
cisĹych granicach nauki. Z natury rzeczy uwaga badaczy skupia
siÄ na dziejach politycznych i dziejach wojen; postacie taÂkie
jak Jan Kazimierz i Jan III, Maria Ludwika i
Maria KaziÂmiera,...
Pełen opis produktu 'Skarb i pieniÄ dz za Jana Kazimierza, MichaĹa Korybuta i Jana III' »
Niniejsza praca obejmuje czas od wstÄ
pienia na tron Jana
KaziÂmierza do koĹca panowania Jana III. Epoka ta wciÄ
Ĺź budzi
Ĺźywe zainteresowanie; toczÄ
siÄ o niÄ
spory, nie zawsze
utrzymane w ĹcisĹych granicach nauki. Z natury rzeczy uwaga
badaczy skupia siÄ na dziejach politycznych i dziejach wojen;
postacie taÂkie jak Jan Kazimierz i Jan III, Maria Ludwika i Maria
KaziÂmiera, Jeremi i MichaĹ WiĹniowieccy â majÄ
najwiÄkszÄ
siĹÄ atrakcyjnÄ
. Ale jak przedstawiaĹ siÄ w tym czasie skarb
RzeÂczypospolitej? Jak pokryto ciÄĹźary wojen zewnÄtrznych i
doÂmowych, z czego pĹynÄĹy dochody paĹstwa? Te pytania
traktoÂwane byĹy raczej ubocznie, nie wywoĹaĹy specjalnych,
ĹşrĂłdĹoÂwych badaĹ.
A warto siÄ nimi zajÄ
Ä. Nie tylko dlatego, Ĺźe Polska w owym
czasie przeĹźyĹa niezwykle ciÄĹźki kryzys finansowy i Ĺźe trudno
zrozumieÄ przyczyny i skutki wielkich dziaĹaĹ wojennych,
jeÂĹźeli siÄ nie pozna ich mniej romantycznej, finansowej strony.
Fiskalizm doszedĹ do wielkiego rozkwitu; a czÄsto zapomina siÄ o
tym, Ĺźe i Polska miaĹa momenty wielkiego fiskalizmu. Za Jana
Kazimierza i MichaĹa I szuka siÄ gwaĹtownie nowych ĹşrĂłÂdeĹ
podatkowych. ZjawiajÄ
siÄ w Polsce niezwykĹe podatki, z ktĂłrych
nie wszystkie weszĹy na staĹe do systemu podatkoweÂgo. A Ĺźe
podatki nie mogĹy wystarczyÄ, Polska prĂłbowaĹa raÂtowaÄ siÄ
psuciem pieniÄ
dza; weszĹa na drogÄ inflacji zĹotowej i
szelÄĹźnej. Bicie gorszego pieniÄ
dza, jego zalew, na tle
Ăłwczesnych warunkĂłw gospodarczych tak wewnÄtrznych, jak i
zewnÄtrznych, przedstawia niezwykle interesujÄ
cy problemat;
inteÂresujÄ
cy zarĂłwno historyka, jak i âzwykĹegoâ
ekonomistÄ.
ZwrĂłÄmy jeszcze uwagÄ na to, Ĺźe druga poĹowa XVII w. jest
waĹźna w naszych dziejach skarbowych ze wzglÄdu na stosunek
skarbowoĹci centralnej do skarbowoĹci sejmikowej. A Ĺźe w
rozÂwoju instytucji przedstawicielskich sprawy podatkowe majÄ
ogromnÄ
wagÄ, badania nad skarbowoĹciÄ
mogÄ
siÄ wielce
przydaÄ i historykowi ustroju dawnej Polski. Wystarczy
wspomÂnieÄ, Ĺźe w tej wĹaĹnie epoce podejmowane sÄ
prĂłby, by
odebraÄ sejmom wyĹÄ
cznoĹÄ uchwalania podatkĂłw, by wywalczyÄ
pewÂne uprawnienia w tej dziedzinie Radzie Senatu przy krĂłlu.
Sprawy skarbowe sÄ
powiÄ
zane licznymi wÄzĹami z innyÂmi
sprawami publicznymi. Nie tylko z poĹoĹźeniem gospodarÂczym
kraju, bez uwzglÄdnienia ktĂłrego nie wyjaĹni siÄ ogĂłlÂnych
zagadnieĹ skarbowych, lecz rĂłwnieĹź z politykÄ
paĹstwa i jego
strukturÄ
spoĹecznÄ
. Autor nie traci z oczu tych zwiÄ
zÂkĂłw.
Ale uwydatniajÄ
c je, musi skupiaÄ gĹĂłwnÄ
uwagÄ na
skarÂbowoĹci, gdyĹź inaczej zgubiĹby siÄ w nawale materiaĹu i
zeÂszedĹ na boczne drogi. A tego materiaĹu jest sporo, a zarazem
wiele jest zagadnieŠniezbadanych, na które róşnorodne
a niewykorzystane dotychczas ĹşrĂłdĹa rzucajÄ
nowe ĹwiatĹo.