[Mennica_GN]
Kategoria: Monety / Monety tematycznie / Polskie okrÄty
okrÄtowej. Dwudziestego dziewiÄ
tego lipca 1571 roku duĹska flota
zaatakowaĹa polska flotÄ kaperskÄ
stacjonujÄ
cÄ
w
Pucku. DuĹczycy odprowadzili polskie okrÄty do
Danii....
Pełen opis produktu '2 zĹ GN, Polskie okrÄty - Niszczyciel BĹyskawica, 2012' »
Moneta prosto z woreczka NBP
Zostanie dostarczona w plastikowym kapslu oraz dodatkowo w woreczku
strunowym
Zapewniamy profesjonalne przeĹoĹźenie monety z woreczka NBP do
kapsla.
Opis
ChoÄ poczÄ
tki polskiej marynarki wojennej siÄgajÄ
XV wieku, (w
czasie wojny trzynastoletniej w 1643 roku flota gdaĹsko-elblÄ
ska
pokonaĹa flotÄ krzyĹźacka na Zalewie WiĹlanym), to jej wielki
rozwój przypada na okres rzÄ
dów Zygmunta I Starego. W 1517 roku
król utworzyĹ flotÄ kaperskÄ
, która operowaĹa na wschodnim
BaĹtyku. Do jej zadaĹ naleĹźaĹo przerywanie handlu morskiego
pomiÄdzy Wielkim KsiÄstwem Moskiewskim a krajami
zachodnioeuropejskimi. Flota uczestniczyĹa w wojnie Litwy z
MoskwÄ
oraz w wojnie polsko-krzyĹźackiej (1519-1522). Flota
kaperska zostaĹa jednak zlikwidowana w 1522 roku, po zawarciu
rozejmu koĹczÄ
cego wojnÄ litewsko-moskiewskÄ
.NiecaĹe 40 lat
póĹşniej pojawiĹo siÄ zagroĹźenie Polski ze strony Rosji i
Szwecji, które zmusiĹo króla Zygmunta Augusta do odtworzenia floty
kaperskiej. W 1561 roku król wydaĹ manifest, na mocy którego
powstaĹa flota kaperska. Do zarzÄ
dzania flotÄ
w 1568 roku
powoĹano KomisjÄ MorskÄ
, pierwszy polski urzÄ
d morski. WaĹźnÄ
datÄ
w historii polskiej marynarki jest rok 1570, kiedy to Komisji
Morskiej powierzono zadanie tworzenia regularnej floty wojennej.
Rok póĹşniej Komisja opracowaĹa artykuĹy morskie, bÄdÄ
ce
pierwszym polskim regulaminem sĹuĹźby okrÄtowej. Dwudziestego
dziewiÄ
tego lipca 1571 roku duĹska flota zaatakowaĹa polska
flotÄ kaperskÄ
stacjonujÄ
cÄ
w Pucku. DuĹczycy odprowadzili
polskie okrÄty do Danii. Incydent ten byĹ bezpoĹrednia
przyczynÄ
, dla której zdecydowano o tworzeniu regularnej marynarki
wojennej w Polsce. W 1572 roku zbudowano galeon Smok i choÄ w
kolejnych latach powstaĹy kolejne podobne jednostki, to wkrótce
jednak zaprzestano rozbudowy floty. Polska flota odĹźyĹa na krótko
za panowania Stefana Batorego – byĹo to spowodowane konfliktem na
linii Rzeczpospolita-GdaĹsk, kiedy to flota posluĹźyĹa królowi do
blokady miasta.W 1601 roku zaczÄto budowaÄ królewska flotÄ
wojennÄ
– pierwsze zawodowe siĹy marynarki wojennej – która
prowadziĹa dziaĹania przeciwko Rosji i Szwecji. W 1626 roku
utworzono KomisjÄ OkrÄtów Królewskich, która odpowiadaĹa za
kwestie organizacyjne. Dwudziestego ósmego listopada 1627 roku
królewska flota stoczyĹa swÄ
najwiÄkszÄ
i zarazem ostatniÄ
bitwÄ, pokonujÄ
c Szwedów pod OliwÄ
.Król WĹadysĹaw IV
wybudowaĹ ufortyfikowane przystanie we WĹadysĹawowie i
Kazimierzowie na PóĹwyspie Helskim. Trud ten okazaĹ siÄ jednak
nadaremny, poniewaĹź Dania (w porozumieniu i na proĹbÄ GdaĹska),
pozbawiajÄ
c PolskÄ floty, zdoĹaĹa odepchnÄ
Ä nasz kraj od
morza. Przez wiele kolejnych latach sprawy polskiej marynarki
wojennej byĹy zaniedbywane, by nie powiedzieÄ, Ĺźe racja stanu na
morzu ulegĹa zapomnieniu. Próby reaktywowania floty byĹy
podejmowane przez Jana III Sobieskiego, Augusta II Mocnego, czy
teĹź Augusta III, jednak z uwagi na sytuacjÄ zewnÄtrznÄ
nie
daĹy one poĹźÄ
danych efektów.W czasie powstania styczniowego
pojawiĹy siÄ plany utworzenia marynarki wojennej, ale plany te
zostaĹy zarzucone juĹź w 1864 roku, po upadku powstania na
Ukrainie. Plan odbudowy marynarki udaĹo siÄ czÄĹciowo
zrealizowaÄ dopiero w okresie II Rzeczypospolitej. W 1918 roku
rozpoczÄto budowÄ Marynarki Wojennej. Trzon floty w latach
dwudziestych stanowiĹy jednak gĹównie okrÄty poniemieckie –
traĹowce i torpedowce. Polscy marynarze brali udziaĹ w
dziaĹaniach wojennych w trakcie wojny z bolszewikami. ZnaczÄ
cy
rozwój marynarki nastÄ
piĹ dopiero w latach trzydziestych. Wówczas
to do sĹuĹźby trafiĹy nowoczesne niszczyciele, okrÄty podwodne i
minowe – zbudowane gĹównie za granicÄ
.W momencie wybuchu II wojny
Ĺwiatowej Polska Polska Marynarka Wojenna znajdowaĹa siÄ „w
budowie”. Od poczÄ
tku wojny jasnym byĹo, Ĺźe Polska Marynarka
Wojenna nie jest w stanie przeciwstawiÄ siÄ siĹom niemieckim. W
zetkniÄciu z potÄgÄ
niemieckiej siĹy militarnej polska
marynarka mogĹa jedynie prowadziÄ dziaĹania obronne w
ograniczonym zakresie. Na szczÄĹcie przed atakiem nazistowskich
Niemiec zdoĹano przemieĹciÄ do Wielkiej Brytanii trzy
najnowoczeĹniejsze polskie okrÄty (niszczyciele ORP
„BĹyskawica”, ORP „Burza”i ORP „Grom”). PóĹşniej staĹy siÄ one
zalÄ
Ĺźkiem Polskiej Marynarki Wojennej u boku aliantów.Tymczasem
na polskich wodach i polskim wybrzeĹźu trwaĹa desperacka i
bohaterska obrona WybrzeĹźa, prowadzona pod dowództwem
kontradmiraĹa Józega Unruga, dowódcy naszej floty.Mimo
przygniatajÄ
cej przewagi Niemców flota przetrwaĹa do 2
paĹşdziernika 1939 roku.Polskie okrÄty w Wielkiej Brytanii
utworzyĹy tam OddziaĹ Polskiej Marynarki Wojennej. Polscy
marynarze walczyli u boku aliantów do ostatniego dnia wojny. W
trakcie wojny polskie okrÄty przebyĹy ĹÄ
cznie 1,21 miliona mil
morskich, eskortowaĹy 787 konwojów oraz przeprowadziĹy 1162
patroli i operacji bojowe, zatopiĹy 8 okrÄtów, uszkodziĹy 11
okrÄtów i 39 statków handlowych, zestrzeliĹy 20 samolotów. Straty
Polskiej Marynarki Wojennej wyniosĹy 24 okrÄtów zatopionych w
akcji z czego 19 straciliĹmy we wrzeĹniu 1939 roku. W wyniku
dziaĹaĹ wojennych straty w ludziach wyniosĹy 23 oficerów, 8
podchorÄ
Ĺźych, 137 podoficerów i 236 marynarzy zabitych oraz 13
oficerów i 178 podoficerów i marynarzy rannych.Po II wojnie
Ĺwiatowej wszystkie polskie jednostki powróciĹy do kraju. W
czasie obowiÄ
zywania UkĹadu Warszawskiego polska marynarka
byĹa przygotowywana do operacja desantowej na PóĹwyspie
Jutlandzkim, w zwiÄ
zku z czym masowo wcielano do niej okrÄty
desantowe, uzupeĹnione o rozbudowane siĹy lekkie w postaci kutrów
torpedowych, rakietowych oraz traĹowców i inne okrÄty.Od
poczÄ
tku lat 90. Polska Marynarka Wojenna przechodzi
restrukturyzacjÄ w ramach której zrezygnowano z okrÄtów
desantowych, lekkich siĹ uderzeniowych oraz lotnictwa
uderzeniowego.W latach 1992-1995 powstaĹy niedozbrojone korwety
rakietowo-artyleryjskie, wyposaĹźone obecnie w pociski
przeciwokrÄtowe. W latach 2000-2005 do sĹuĹźby weszĹy,
podarowane przez NATO, fregaty rakietowe (z USA) i okrÄty podwodne
(z Norwegii), które zastÄ
piĹy stare jednostki po-radzieckie.
NajwaĹźniejszymi dziaĹaniami polskiej Marynarki Wojennej po 1989
roku byĹy operacje „Pustynna Burza” (1990-1991), „Iracka
WolnoĹÄ” (2002-2003) oraz „Aktywny WysiĹek” (2005-2006).