[]
Kategoria: Monety / Monety PRL (kolekcjonerskie)
napis: ZĹ 5000 ZĹ. W otoku napis: POLSKA RZECZPOSPOLITA
LUDOWA. Rewers monety: Wizerunek majora Henryka Sucharskiego,
po prawej stronie postaci pomnik Westerplatte, po lewej napis
1939. W...
Pełen opis produktu '5000 zĹ, Ĺť.P.N.F. II W.Ĺ. - Westerplatte, 1939 r., Sucharski' »
Kategoria: numizmatyka / monety z serii historia
wojskowoĹci
Awers monety: Wizerunek orĹa ustalony dla godĹa Rzeczypospolitej
Ludowej, po bokach orĹa oznaczenie roku emisji: 19-89, pod orĹem
napis: ZĹ 5000 ZĹ. W otoku napis: POLSKA RZECZPOSPOLITA
LUDOWA.
Rewers monety: Wizerunek majora Henryka Sucharskiego, po prawej
stronie postaci pomnik Westerplatte, po lewej napis 1939. W otoku
napis: ĹťOĹNIERZ/POLSKI/NA/FRONTACH/II/WOJNY/ĹWIATOWEJ. U doĹu
monety napis: MJR./HENRYK/SUCHARSKI.
Projektant monety: Ewa Tyc-KarpiĹska / B. Chmielewski
Opis:
O Ĺwicie 1 wrzeĹnia po caĹonocnej warcie, ĹźoĹnierze pod
dowództwem chorÄ
Ĺźego Gryczmana szykowali siÄ do odejĹcia do
koszar. ĹťoĹnierze zdejmowali broĹ ze stanowisk, gdy w ich
kierunku padĹ pierwszy strzaĹ karabinowy. ByĹa godzina
04:17.
Po odzyskaniu niepodlegĹoĹci w 1918 roku, Polska uzyskaĹa prawo
do zaĹoĹźenia Wojskowej SkĹadnicy Tranzytowej na Westerplatte.
Dla jej ochrony uchwaĹa Rady Ligi Narodów (z dnia 9 grudnia 1925
roku), zezwoliĹa Polsce na stacjonowanie na terenie SkĹadnicy
zaĹogi skĹadajÄ
cej siÄ z 88 ĹźoĹnierzy Wojska Polskiego.
Liczba ta zwiÄkszyĹa siÄ w momencie zaostrzenia siÄ stosunków
polsko-niemieckich (na terenie Wolnego Miasta GdaĹska dochodziĹo
do szeregu incydentów i prowokacji hitlerowskich). ZaĹogÄ
skĹadnicy powiÄkszono, lepiej uzbrojono i przeszkolono do obrony,
na wypadek zamierzonej napaĹci. Na kilka dni przed 1 wrzeĹnia
zaĹoga Westerplatte liczyĹa 182 doĹÄ dobrze uzbrojonych
ĹźoĹnierzy. Westerplatte miaĹo siÄ broniÄ tylko 6 godzin,
póĹşniej ten czas zwiÄkszono do 12 godzin. Po ich upĹywie miaĹa
przybyÄ polska odsiecz.
25 sierpnia z zapowiedzianÄ
wizytÄ
wpĹynÄ
Ĺ do GdaĹska
pancernik Kriegsmarine „Schleswig – Holstein”. Ku zdziwieniu
wszystkich, minÄĹo kilka dni od wizyty, a pancernik nie
opuszczaĹ GdaĹska. W czasie podejrzanej wizyty zaĹoga
Westerplatte czuwaĹa nieprzerwanie 24 godziny na dobÄ.
ChorÄ
Ĺźy Gryczman miaĹ dobre przeczucia, nie zlekcewaĹźyĹ
nieoczekiwanego sygnaĹu ostrzegawczego. ĹťoĹnierze wrócili na
placówkÄ i pozostali w gotowoĹci bojowej. PóĹ godziny póĹşniej o
godzinie 04:45, 18 dziaĹ o kalibrze od 8,8 do 28 cm stojÄ
cego w
gdaĹskim porcie pancernika „Schleswig – Holstein” oddaĹo
pierwszÄ
salwÄ, a po chwili nastÄpnÄ
i kolejnÄ
. OstrzaĹ
trwaĹ kilkadziesiÄ
t minut. Gdy umilkĹy dziaĹa, do ataku
ruszyĹa niemiecka piechota, oddziaĹy SS Danziger – Heimwehr, oraz
kompania szturmowa piechoty morskiej.
W tym czasie w koszarach skĹadnicy zostaĹ juĹź podniesiony alarm
bojowy. ĹťoĹnierze w poĹpiechu zakĹadali heĹmy, dopinali pasy z
Ĺadownicami, w miÄdzyczasie chwytali broĹ, po czym biegli na
wyznaczone wczeĹniej pozycje obronne. Major Sucharski dowódca
obrony Westerplatte wydawaĹ krótkie, zwiÄzĹe rozkazy.
Westerplatte szybko zamieniĹo siÄ w maĹÄ
twierdzÄ obronnÄ
,
której Niemcy nadali póĹşniej nazwÄ maĹego Verdun (Kleines
Verdun).
Po pierwszym ataku nastÄ
piĹy jeszcze trzy kolejne, ale równie jak
pierwszy bezskuteczne. Po pierwszym dniu walki straty
niemieckie wynosiĹy okoĹo 80-100 zabitych. 2 wrzeĹnia ataki
niemieckie poprzedzane byĹy atakiem z powietrza, lub ostrzaĹem
artyleryjskim. Na maĹy póĹwysep spadĹy setki bomb i pocisków.
Komunikaty polskiego Naczelnego Dowództwa podawaĹy ciÄ
gle jednÄ
informacjÄ: „Westerplatte broni siÄ”.
OddziaĹy niemieckie liczebnie przewyĹźszaĹy dwudziestokrotnie
siĹy Polaków. KaĹźdy kolejny dzieĹ niezmiernie wyczerpywaĹ
obroĹców Westerplatte. 3 wrzeĹnia w nocy i o Ĺwicie zamiast
oddziaĹów SA i SS do akcji wkroczyĹ Baon PodchorÄ
Ĺźych marynarki
niemieckiej z pancernika „Schleswig – Holstein” i tym razem atak
zostaĹ odparty.
4 wrzeĹnia oprócz artylerii pancernika i baterii dziaĹ kalibru 88
mm z Heubude (Stogi), Westerplatte byĹa od tego dnia ostrzeliwana
z morza przez dwa torpedowce z Brosen (BrzeĹşno), przez baterie
moĹşdzierzy 210 mm i przez baterie z Glettkau
(Jelitkowo).
5 wrzeĹnia caĹy rejon Westerplatte, a w szczególnoĹci jego
Ĺrodek wraz z koszarami byĹ kilkakrotnie ostrzeliwany przez
artyleriÄ.
6 wrzeĹnia w ciÄ
gu caĹego dnia miaĹ miejsce silny ostrzaĹ
ogniowy. Oprócz artylerii okrÄtowej i artylerii lÄ
dowej w
ostrzeliwaniu Westerplatte braĹy udziaĹ moĹşdzierze i dziaĹa
piechoty. W godzinach wieczornych Niemcy próbowali podpaliÄ ze
wszystkich stron las na przedpolu, w celu zaduszenia obsad wartowni
nr 1 i 5. Opancerzona drezyna na której znajdowaĹa siÄ cysterna
wypeĹniona benzynÄ
, jechaĹa po torach w stronÄ stacji kolejowej
Westerplatte. OstrzaĹ w jej kierunku (amunicjÄ
typu pepanc),
doprowadziĹ do rozbicia jej jeszcze na dalekim przedpolu.
ZawartoĹÄ cysterny wybuchĹa, przez co oĹwietliĹa stanowiska
niemieckie. W ciÄ
gu nocy kolejne trzy ataki zostaĹy
odparte.
Po 7 dniach heroicznej obrony major Sucharski postanowiĹ przerwaÄ
walkÄ, wojsko niemieckie wkroczyĹo na teren Westerplatte. Straty
niemieckie wyniosĹy okoĹo 300 – 400 zabitych ĹźoĹnierzy, nie
wliczajÄ
c rannych. Polacy w obronie ponieĹli proporcjonalnie
bardzo maĹe straty, które wyniosĹy 15 zabitych, 13 ciÄĹźko
rannych i 25 – 40 lekko rannych i kontuzjowanych. Dowódca
oddziaĹów niemieckich GeneraĹ Eberhardt, w dowód uznania
pozostawiĹ majorowi Sucharskiemu przybocznÄ
szablÄ.
ĹšródĹa: opracowanie wĹasne, NBP